1/ Nguồn gốc:
Thuộc họ cá Chép, xuất xứ từ Trung Quốc, ngày nay được phổ biến khắp nơi trên thế giới, đang là đối tượng được nhiều người ưa chuộng, dùng làm vật cảnh nuôi giải trí trong nhà.
2/ Hình dáng:
Kích thước khoảng 10 - 20cm. Cá vàng có nhiều dạng và màu sắc khác nhau, nhìn chung chúng có dạng thân tròn, ngắn, bụng to, mắt to và lồi, đuôi dài và xòe ra, thường phân thành 3 thùy (có khi có 1, 2 hoặc 4 thùy tùy theo loài). Cá vàng thường có màu đỏ, vàng cam và đen, nhưng ngày nay đã lai tạo được nhiều giống mới, có màu sắc rất đặc biệt như: trắng, tam sắc, ngũ sắc... một số lòai trên đỉnh đầu có khối bướu thịt, có hình dạng như cái nón hoặc vuông. Sự phân biệt giới tính đối với loài này, dựa trên nốt sần màu trắng có ở gốc vây ngực, của những con cá đực khi trưởng thành.
3/ Đặc điểm:
Cá vàng có thể sống 20 – 25 năm, là loài thường được nuôi cảnh trong nhà cũng như trong vườn, khả năng chịu đựng biến thiên nhiệt độ cao, nhưng nhiệt độ thích hợp từ 10-30oC, thích sống trong vùng nước sạch có các yếu tố thủy lý, hóa trung bình trở lên, độ PH dao động từ 5-8. Là lòai thiên về thức ăn động vật như là trùn chỉ, lăng quăng hay thức ăn tổng hợp có độ đạm từ 20% trở lên.
4/ Đặc tính sinh sản:
Cá 6 tháng tuổi bắt đầu thành thục. Sức sinh sản của cá cái khá lớn có thể đạt từ 300-5000 trứng/lứa. Cá tái thành thục và có thể đẻ trở lại sau 20-30 ngày. Cá vàng có thể đẻ quanh năm, nhưng mùa vụ chính là khỏang tháng 4-8. Khi đẻ cá vàng thường tìm đến những nơi có thực vật thủy sinh. hoặc rong để làm giá thể cho trứng bám vào. Trứng nở sau 5-7 ngày. Cá con mới nở tự treo trên các giá thể ( thường là thực vật thủy sinh) trong vài ngày và sống nhờ vào noãn hoàng to ở bụng.
5/ Gây giống:
*Cá bố mẹ: Cá thành thục ở 4-6 tháng tuổi, nhưng nên chọn những con cá giống nuôi hậu bị được một tuổi trở lên, chiều dài thân đạt từ 8-12 cm. Cá đực thường thành thục trước cá cái và vì thế thường có kích thước nhỏ hơn. Cá cái thành thục tốt có bụng to, mềm, đầy trứng. Cá đực có tinh dịch đặc màu trắng sữa, dễ chảy ra ngoài mỗi khi vuốt nhẹ bụng. Tỷ lệ đực cái trong bể đẻ là 1/1, 2/1, 3/2 hoặc 8/5, khi kích thước cá đực càng nhỏ hơn cá cái thì tỷ lệ này càng tăng. Từ khi thành thục cá vàng
có thể đẻ mỗi tháng 1 lần trong vòng 1,5 năm vớI kết quả sản xuất giống tốt.
*Bể đẻ: Bể xi măng hoặc bồn nhựa composit có kích thước 1 x 1 m, được vệ sinh và tẩy trùng trước khi cho nước sạch vào, nên để mực nước sâu 20 -30 cm. Mật độ thích hợp cho một bộ cá đẻ gồm 1 cái và 2-3 cá đực. Trong bể có chứa rong đuôi chồn, lục bình có nhiều rễ hoặc những bó xơ từ bao PP làm chỗ cho trứng bám. Nên sục khí nhẹ trong bể, đối với những bể đẻ lớn hơn, có thể thả đến 2 cá cái cho mỗi m2.
*Theo dõi cá đẻ và ương cá con: Thường thả cá bố mẹ để cho đẻ vào buổi chiều, cá giống sẽ theo đuổi nhau vào lúc bình minh, vài con đực sẽ đuổi một con cái, đuổi con cái vào trong bụi rong hoặc tổ cá, cơ thể cá cái rung động, trứng cá xả xuống hàng lọat, con đực lập tức phóng tinh vào trứng, trứng được thụ tinh rơi xuống bụi rong hoặc tổ cá. Thường thì cá cái đẻ vài lần mới hết trứng trong cơ thể. Khi phát hiện thấy trứng đã dính vào giá thể và cá ngưng quẫy thì vớt cá bố mẹ ra và để nuôi vỗ lại. Cá bố mẹ có thể tái thành thục và cho đẻ lại sau 2-4 tuần. Bể đẻ cũng là nơi ấp trứng. Cá nở sau 2-3 ngày, lúc này cá sử dụng dinh dưỡng từ nõan hòang to ở bụng, khỏang 2-3 ngày tiếp theo cá bột mới chuyển sang dinh dưỡng ngoài, lúc này có thể cho chúng ăn lòng đỏ trứng luộc được bóp nhuyễn hoà vào nước. Ương cá bột lên hương ở giai lưới hoặc thả trực tiếp xuống ao đất trong khỏang 2-3 tuần. Sau đó ương lên giống trong ao lớn hơn có thể đến 1500 m2.