Có nhiều cách trồng mộc nhĩ, dưới đây tôi xin giới thiệu phương pháp trồng mộc nhĩ trên mùn cưa.
a. Xử lí nguyên liệu
Ta có thể trồng mộc nhĩ trên mùn cưa khác nhau. Tuy nhiên, không dùng mùn cưa đã bị mốc, mùn cưa các loại cây có tinh dầu hoặc các loại cây độc. Tốt nhất là mun cưa bồ đề của các nhà máy sản xuất diêm chưa qua tẩm chất chống mốc, mùn cưa cây.
Mùn cưa mang về phơi khô để sử dụng lâu dài. Khi bắt đầu nuôi trồng, phun nước để nâng độ ẩm lên 65-70%. Trộn thêm đạm ure hoặc sunphát amon với tỉ lệ 0,5-1% và đường Sacarozơ o,5% và 1,5% vôi bột, so với trọng lượng khô của mùn cưa. Các chất này có nhiệm vụ xúc tác cho các hệ vi sinh vất hoạt động mạnh hơn.
Ủ lại thành đống. Mỗi đống khoảng 500kg trở lên. Dưới đáy đống ủ nên lót một lớp vật liệu để dễ thoát nước ( như: dát tre; nứa hoặc một loép cót…). Nếu ủ ngoài trời, ta nên có nilông để che mưa. Thời gian ủ thường kéo dài 30-45 ngày. Khoảng 10 ngày đảo đống ủ một lần. Cần đảo đều ( trên xuống dưới, dưới lên trên, trong ra ngoài, ngoài vào trong), để cho các hệ vi sinh vật có điều kiện hoạt động mạnh và phân hủy nhanh đống ủ nguyên liệu, lấy mùn cưa ra và cho vào các túi nilong chịu nhiệt.
Mỗi túi nilông này chỉ nên đựng khoảng 1-1,5 kg mùn cưa. Cho vào nồi hấp cách thủy để diệt tất cả các loại bào tử, các loại vi sinh vật gây hại. Phương pháp đơn giản nhất là hấp trong thùng phuy. Thời gian kéo dài khoảng 3-4 giờ kể từ lúc nhiệt độ trong nồi đạt 95-100oC. Nếu có nồi áp suất thì ta nâng nhiệt độ lên 120-125oC trong vòng 120-150 phút. Không nên rút ngắn thời gian hấp để đảm bảo độ tiệt trùng.
Để triển khai sản xuất lớn, tiện lợi, rẻ tiển và có hiệu quả, dùng phương pháp hấp trong hơi nước bỏa hòa, thời gian 9-10 giờ bằng các lò xấy. Mỗi mẻ hất 400-600 túi.
Nếu sử dụng 100% mùn cưa của cao su hoặc bồ để chỉ cần trộn thêm 1,5% vôi bột hoặch 3% bột nhẹ (CaCO3), tạo ẩm đem ủ 2-3 ngày đảo đều, ủ 2-3 ngày nữa, đem đóng túi, khử trùng là được.
b. Cấy giống và ươm
Sau khi đã hấp, lấy túi mùn cưa ra, để nguội rồi bắt đầu cấy giống.
Dùng que sắt khều giống lừ lọ thủy tinh hay túi nilong ra ngoài và trải đều lên trên bề mặt các túi mùn cưa. Tỉ lệ giống cấy khoảng 1,2% so với trọng lượng mùn cưa. cứ 100kg mùn cưa đã được hấp và đủ độ ẩm cần 1,2kg giống mộc nhĩ. Buộc miệng túi lại và chuyển vào chỗ ươm. Chỗ ươm tốt nhất là phòng sạch sẽ, có hệ thống cửa ra vào và có giàn nhiều tầng để tăng diện tích sử dụng. Có thể làm 4-5 tầng trên một giàn và mỗi tầng cách nhau 50cm. Kiểu giàn giống như giàn khoai tây hoặc dùng đây nilông buộc các túi thành dãy dài, treo lên để tận dụng diện tích, mỗi dây có thể treo 7-10 túi. Nhiệt độ thích hợp là 28-32oC. Thời gian ươm kéo dài 20-25 ngày. Khi thấy các sợi nấm màu trắng cứ lan dần từ trên xuống. Tới khi nào các sợi đó lan gần kín đáy, trông túi mùn cưa trắng như bông, kết thúc giai đoạn ươm.
Nếu dùng giống làm trên que gỗ, dùng dùi gỗ đường kính 2cm dài 20cm dùi vào giữa túi mùn cưa, sau khi khử trùng, để nguội cấy que giống vào điểm giữa (lỗ dùi). Chuyển túi mùn cưa vào ươm như trên.
Khi mộc nhĩ bắt đầu mọc, chuyển sang khu vực chăm sóc. Dùng dao sắc hoặc panh xơ lam rạch 4-5 đường xiên, quanh túi nilông.
Mỗi đường rạch dài 3-4 cm. chỉ sau khoảng một tuần là mộc nhĩ sẽ mọc ra chi chít tại các điểm rạch đó.
c. Chăm sóc và thu hái:
Để mọc nhĩ lớn nhanh, mỗi ngày tưới 2-3 lần. Không được mở miệng túi nilông để tưới vào trong. Làm như vậy sẽ gây nên hiện tượng sũng nước và thối. Cách tưới tốt nhất là dùng bình bơm và phun sương lên mặt túi. Hạt nước nhỏ, đều sẽ tạo độ ẩm cho cả khu vực và ngấm dần qua vết rạch để vào túi. Lượng nước tưới nhiều hay ít phụ thuộc vào thời tiết và khả năng ra nấm. Về nguyên tắc, trời nắng nóng thì nấm ra nhiều. Lúc đó phải tưới thường xuyên hơn. Ngược lại, trong điều kiện không thuận lợi, nấm ra thưa, việc tưới nước cần vừa phải.
Chỉ cần vài ngày, mộc nhĩ đã đạt được kích thước đủ lớn, tiến hành thu hoạch. Khi thu hái, hái cả cụm rồi tách từng cây riêng biệt. Cách làm nhẹ nhàng, tránh làm giập nát cánh mộc nhĩ, rửa sạch và phơi khô. Trong dân gian có kinh nghiệm: muốn cho cánh mộc nhĩ có màu nâu hồng hấp dẫn thì sau khi rửa sạch, ta ngâm chúng vòa chậu nước với một ít mảnh vỏ quýt, vỏ cam một đêm. Hôm sau, vớt ra, phơi khô, sẽ được mặt hàng mộc nhĩ đẹp và có giá trị hơn.
Khu vực nhà nuôi trồng cần kín gió nhưng cũng cần có ánh sáng. ánh sáng nhẹ trong phòng có cửa kính là vừa đủ. Tùy điều kiện mà điều chỉnh ánh sáng. Giữ độ ẩm trong phòng hoặc giàn treo luôn luôn trên 80%. Giai đoạn thu hoạch kéo dài 30-45 ngày. Mỗi tuần ta thu hái một lần.
Khi kết thúc một đợt, ta tiến hành dọn sạch khu vực nuôi trồng.
d. Một số loại sâu bệnh và các phòng chống.
Trong quá trình trồng mộc nhĩ trên mùn cưa thường xuất hiện một số bệnh như mốc xanh, mộc vàng hoa cau, mốc đen. Các loại mốc này phát triển đồng thời với sợi nấm. Chúng có thể làm chết hoàn toàn sợi nấm.
Nấm mực cũng hay xuất hiện. Chúng mọc ngay trong túi nilông và cạnh tranh chất dinh dưỡng của mộc nhĩ.