Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, chúng tôi đã đi thực tế và làm việc với lãnh đạo Công ty TNHH một thành viên Khai thác thuỷ lợi tỉnh.

Theo ghi nhận của chúng tôi, tình trạng cây màu vụ đông tại địa bàn huyện Phổ Yên, Phú Bình, T.P Thái Nguyên thời gian qua thiếu nước là có thực và diện tích ngô bị ảnh hưởng nhiều nhất. Nguyên nhân thiếu nước tưới là do nguồn nước cung cấp từ hồ Núi Cốc không ổn định.

Trao đổi với ông Phí Ngọc Lâm, Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Khai thác thuỷ lợi tỉnh, chúng tôi được biết: Công trình thuỷ nông Núi Cốc đã trữ nước đạt 80,5% công suất thiết kế (nước đã dâng tới cốt 45,2m), với lượng nước như trên, đủ cung cấp 90 triệu m3 khối nước phục vụ cho sản xuất, sinh hoạt của Thái Nguyên và 20 triệu m3 cho tỉnh Bắc Giang.

Từ tháng 6 năm nay, Công ty TNHH một thành viên Khai thác thuỷ lợi tiến hành đổ bê tông phần nền đáy, kè mái 18km kênh chính nên phải tháo nước lấy mặt bằng thi công. Để đảm bảo hoàn thành công trình theo tiến độ của Bộ Nông nghiệp và PTNT quy định, vừa đảm bảo cung cấp đủ nước phục vụ sản xuất, sinh hoạt, bắt đầu từ tháng 6-2007 đến tháng 1-2009, mỗi tháng Công ty sẽ đóng nước 10 ngày, mở nước 20 ngày (lịch chi tiết đã được gửi tới các huyện, thành, thị, Nhà máy nước Tích Lương và các đơn vị hưởng lợi khác). Vẫn theo ông Lâm, cách duy nhất giải quyết vấn đề này là các đơn vị được hưởng lợi từ nguồn nước hồ Núi Cốc cần phối hợp chặt chẽ với Công ty để có biện pháp trữ, dẫn nước hợp lý, đảm bảo đủ nước phục vụ sản xuất, sinh hoạt.

Toàn tỉnh hiện nay có 29 hồ, đập lớn (khả năng tưới trên 50ha), duy nhất chỉ có hồ Hố Quấn (Phú Bình) lượng nước trữ đạt 100% công suất thiết kế và 8 công trình khác lượng nước trữ đạt trên 80%. Còn lại các hồ lượng nước trữ rất thấp, cá biệt như: Hồ Quán Chẽ (Võ Nhai) mới đạt 11,9%, hồ Hố Cóc (Phú Bình) đạt 23,3%, hồ Nà Mạt (Phú Lương) đạt 27,7%...

Theo nhận định của chúng tôi: Một số công trình thuỷ lợi hiện đã xuống cấp, phần khác do lượng mưa ít, nên các hồ, đập thuỷ lợi trên địa bàn tỉnh năm nay có lượng nước trữ thấp hơn nhiều so với cùng kỳ năm 2006. Từ nay đến cuối năm nếu lượng mưa ít sẽ thiếu nước phục vụ sản xuất nông nghiệp. Vậy, đề nghị các địa phương trong tỉnh tích cực chỉ đạo nạo vét kênh mương nội đồng, gia cố hồ, đập nâng khả năng dẫn, trữ nước... đảm bảo đủ nước cho diện tích cây màu vụ đông và đặc biệt là nguồn nước phục vụ cho, gieo cấy lúa vụ xuân.