Cây cam dù được chăm sóc tốt, sau 15 năm cho trái nhiều, trái ngọt cũng tới kỳ mạn khai, vắt kiệt nguồn dinh dưỡng nuôi dặt dẹo những quả cam cuối cùng. Và nếu trên diện tích trồng chuyên canh tập trung hàng trăm ha, thậm chí hàng nghìn ha, thực trạng giảm sản lượng quả, hàm lượng dinh dưỡng trong quả sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới giá trị thu hoạch, thua lỗ so với mức đầu tư.

Trong cái khó cân đối nguồn đầu tư để cải tạo, người dân Nghĩa Sơn đã nghĩ cách xen canh, lấy ngắn nuôi dài. Bà con đồng loạt trồng bầu, bí và biến cây cam đã quá thì thành dàn leo hàng vạn gốc bầu, gốc bí.

Trên một sào cam, người dân Nghĩa Sơn cơ cấu hai lứa bầu, bí, rải vụ từ tháng 10 đến tháng ba năm sau và từ tháng 4 tới tiết lập thu. Bình quân mỗi sào xen canh, bà con thu 15 triệu đồng một vụ bầu, bí. Cây bầu leo cho quả nhiều hơn thả bò lan đất. Bầu non giá bán từ 2000 đồng đến 3.500 đồng một kg. Chưa kể ngọn bầu cũng được giá từ 500 đồng đến 800 đồng một kg. Nghĩa Sơn đã tìm ra ưu thế kỹ thuật xen canh, tăng hiệu suất của đất trồng loại cây công nghiệp dài ngày. Lá bầu, thân bầu vãn mùa, khô héo biến thành phân vi sinh làm tăng độ tơi, xốp đất bazan vốn bị rễ cam ăn cạn kiệt.

Ở tỉnh ta, nhiều vùng chuyên canh cam như Bãi Phủ, Sông Con, Nghĩa Đàn, Thái Hoà, Quỳ Hợp đang vào giai đoạn cải tạo nền giống cam, bảo đảm độ tăng trưởng sinh học cho hàng nghìn ha. Sức ép về vốn đầu tư là rất lớn, trong khi người trồng cam rất lúng túng về nguồn hỗ trợ. Từ bài học của người trồng cam Nghĩa Sơn, nên chăng tập trung thâm canh cây bầu, cây bí leo hoặc một loại cây ngắn ngày khác trong vòng ba, bốn năm để tạo được vốn tự có đầu tư cho vùng cam chuyên canh.

Nghĩa Đàn có gần 2000 ha cam, trong đó số diện tích cam đến giai đoạn cải tạo, trồng mới chiếm tỷ lệ không ít. Cách làm của Nghĩa Sơn sẽ góp phần cải tạo dần, cải tạo cuốn chiếu toàn bộ diện tích trồng cam đã suy giảm năng suất, sản lượng không chỉ riêng Nghĩa Đàn.