Chị Đỗ Thị Thủy, công nhân nông trường đội Tây Phong giới thiệu với chúng tôi: Vườn cam Xã Đoài 6.000 m2  này bước vào năm thứ 9. Năm trước, được mùa, nhưng giá lại không ổn định, lúc cao 5.000 đồng/kg, có lúc giảm xuống 3.000 đồng/kg, trừ tất cả chi phí, thu về gần 70 triệu đồng. Trồng cam năm ăn quả, năm trả cây. Năm nay, cam trả cây, sản lượng không được như năm trước, cả 2 vườn khoảng 9.000 m2 cũng thu khoảng 30 tấn, giá cao và ổn định tại vườn từ 4.500-5.000 đồng/kg, doanh thu khoảng 150 triệu đồng.

Đến thăm gia đình ông Tạ Đình Đào, người gắn bó với nông trường từ những ngày đầu của cam Cao Phong. Ông cũng là người tiên phong đưa các giống cây có múi mới về đồng đất Cao Phong. Ông cho biết: Cây cam kén người trồng. Ngoài các biện pháp kỹ thuật nghiêm ngặt, cần phải đầu tư lớn. Mỗi hộ dân nông trường đã trở thành những “chuyên gia” về trồng cam. Diện tích cây có múi ở Cao Phong khoảng 450ha, trong đó, diện tích kinh doanh 150 ha, sản lượng gần 5.000 tấn, như vậy, mỗi vụ sẽ có doanh thu cỡ 15-20 tỷ đồng. Sau khi trừ chi phí, nông dân trồng cam cũng “ bỏ túi” cỡ chục tỷ đồng. Riêng thị trấn cũng có khoảng hàng chục hộ thu nhập 300-400 triệu đồng từ trồng cam. Người dân thị trấn Cao Phong giàu lên từ trồng cam.

Mang theo dự vị ngọt ngào những vườn cam trĩu quả, chúng tôi như lạc vào vùng thảo nguyên bát ngát với bạt ngàn mía tía. Cao Phong đang chính vụ thu mía tím, nông dân miệt mài chặt mía, thương lái mua mía xôn xao đồng quê.

          
        Nông dân xóm Trang Trên, xã Nam Phong(Cao Phong) thu hoạch mía tím.

Chị Hoa, ở Hưng Yên là khách hàng lớn mua mía của nông dân Cao Phong đang thu mua mía tại xóm Trang Trên, xã Tân Phong cho biết: Mía tím Cao Phong đẹp mã, dóng dài, không sâu, nứt, vị ngọt, mát lành, tiêu thụ mạnh ở Hà Nội, Hải Phòng, Hải Dương, Hưng Yên. Giá thu mía ổn định từ 2.000-2.500 đồng/cây, nhiều lúc lên tới 3.000 đồng. Cứ tính 1.000 m2, nếu thâm canh tốt cũng thu được 6-7 triệu. Sau mỗi vụ mía, nông dân có tiền triệu đấy! Mía là cây bình dân ở Cao Phong, nên người ta thường nói "giàu trồng cam, nghèo trồng mía". Thế nhưng, thực tế khác hẳn, người Cao Phong có của ăn của để từ mía. Mấy năm nay, Cao Phong chuyển đổi mạnh sang trồng mía. Mía xuống ruộng, mía lên đồi, mía trong vườn, mía mang lại cuộc sống ấm no. Xã Dũng Phong là thủ phủ Mường Thàng đi lên từ nông nghiệp, trong đó, mía đóng vai trò chủ lực. Bí thư Đảng ủy xã Bùi Mộng Lân cho biết: Xã đã cơ bản khai thác hết quỹ đất để trồng mía, hầu như nhà nào cũng trồng mía. Nếu chỉ trông vào cây lúa, chắc chắn, nông dân chúng tôi không đủ ăn. Cây mía được được vào đồng đất Dũng Phong khoảng 20 năm trước, nhưng, thực sự chuyển đổi mạnh mươi năm trở lại đây. Diện tích lúa nước có 200 ha được chuyển sang trồng mía nay chỉ còn trên 70 ha. Toàn xã có 314 ha mía, trong đó, hơn 200 ha mía tím. Số hộ thu nhập từ 50-60 triệu đồng chiếm khoảng 1/2 số hộ. Ông Bùi Văn Xuân ở xóm Dũng Tiến là người đầu tiên đưa mía lên đồi, mấy vụ nay thắng lớn, thu cả trăm triệu đồng.

Chia tay Cao Phong, chúng tôi vẫn như cảm nhận được dư vị ngọt ngào của cam, mía. Mía, cam Cao Phong tạo nên một phần hương sắc Hoà Bình đang vươn xa khắp mọi miền đất nước.