Các bệnh ở thận - niệu quản đều có ảnh hưởng đến bàng quang - niệu đạo, sỏi từ thận di chuyển xuống bàng quang (BQ) gây sỏi BQ nguyên phát, vi khuẩn, lao từ thận tràn xuống gây nhiễm khuẩn, lao ở BQ - niệu đạo, sau đó, sự bế tắc bên dưới gây bệnh ngược trở lên cho thận. Niệu đạo của đàn ông dài và khúc khuỷu nên dễ bị các bệnh lan từ trên xuống như nhiễm khuẩn, đọng sỏi… và ít khi bị nhiễm khuẩn từ bên ngoài, trong khi đó niệu đạo của đàn bà do ngắn và thẳng, rất dễ bị nhiễm khuẩn từ bên ngoài làm ảnh hưởng cả BQ và vùng sinh dục xung quanh, nhưng lại ít khi mắc các bệnh từ thận - bàng quang xuống…

Bàng quang có hình dạng giống như quả lê treo ngược, hai ống niệu quản dẫn nươc tiểu từ bể thận đổ vào phía sau bàng quang, còn ống niệu đạo (NĐ) bên dưới thì đi từ cổ BQ ra, ở mỗi lỗ đều có van chỉ cho nước tiểu đi xuống. Trong các trường hợp viêm tắc niệu đạo, cổ BQ, nước tiểu sẽ ứ lại nhiều phá vỡ hai van niệu quản để trào ngược lên gây thận - niệu quản chướng nước. “Van hẹn giờ” ở cổ BQ có chức năng giữ nước tiểu lại và chỉ được mở ra để bài xuất nước tiểu khi được tủy sống cho phép; khi van này bị kích thích bởi trạng thái tinh thần bồn chồn, lo lắng, sợ hãi, căng thẳng, thịnh nộ…, trời giá lạnh hoặc ăn nhiều gia vị cay nóng, cà phê, rượu bia… sẽ gây đi đái nhiều lần gọi là đái vặt hay đái nhắt. Ở người lớn tuổi, van bị xơ hoá kém tác dụng điều tiết gây tình trạng hay mót đi tiểu, nhất là về ban đêm dù lượng nước tiểu không nhiều (dưới 250-300ml là mức mót đái bình thường), làm mất ngủ, mỏi mệt. Ở người bị tổn thương tủy sống thì van mất tác dụng mặc cho nước tiểu tự chảy, gây đái rỉ không tự chủ, chứng này còn do tắc một phần niệu đạo do sỏi, u xơ tiền liệt tuyến, nhiễm trùng tiết niệu, dị dạng tiết niệu như chít hẹp bao qauy đầu, dị dạng bàng quang - niệu đạo… Khi bàng quang - niệu đạo bị nhiễm lao, sỏi, nhiễm khuẩn E. coli, enterococ, doderlein, kí sinh trùng trichômna… gây tổn thương BQ, nhất là ở cổ BQ, sẽ kích thích đi tiểu nhiều lần, đau rát, ra mủ, ra nước đục hay máu; 3,5 - 6% trẻ em, nhất là tẻ em gái, hay mắc bệnh viêm đường tiểu do nhiễm khuẩn, với nhiều triệu chứng cấp tính như sốt kéo dài, đái rặn, đái nhiều lần, nước tiểu đục, nôn mửa, có thể tiêu chảy, mất nước, nhiễm độc, nhiễm trùng huyết toàn thân…, nếu bệnh chuyển sang mạn tính sẽ làm trẻ gầy yếu, thiếu máu, phát dục chậm, tái phát nhiều đợt, chức năng thận kém dần gây tăng huyết áp.

Chứng đài dầm ở trẻ em trên 3 tuổi và người vị thành niên, thường do nhiều nguyên nhân như nhiễm giun kim, não kém phát dục, cột sống hở tiên thiên, suy nhược thần kinh, dễ hưng phấn thần kinh, sinh hoạt thiếu điều độ, rối loạn chức năng điều khiển giữa vỏ não và trung tâm thần kinh dưới vỏ não…

Bệnh huyết hấp trùng ở hệ sinh dục - tiết niệu cũng là một bệnh phổ biến, có khoảng 300 triệu người ở các châu Á - Phi - Nam Mỹ mắc bệnh. Thủ phạm là một loại sán máng chuyên tấn công và xâm nhập vào cơ thể những người hay tắm ở sông, ao hồ tù đọng. Sau khi chui qua da, ấu trùng sán len lỏi vào BQ, sinh trưởng quẩn tụ và gây bệnh ở vùng này. Sán cái đẻ trứng trong các tĩnh mạch nhỏ, đẻ được tới 5-20 năm. Một số trứng đi xuyên qua các mô rơi vào BQ theo nước tiểu ra ngoài. Còn phần lớn những trứng khác bị mắc lại và tràn lan khắp cả vùng BQ và các cơ quan lân cận như niệu quản, thận, âm hộ, cổ tử cung, tử cung, buồng trứng, tiền liệt tuyến, tinh hoàn, gan, túi mật, dạ dày, ruột non, ruột già… Hậu quả là thành BQ dày ra, ít co giãn, tổn thương teo và lỗ rò niệu quản, u hạt ở BQ, sần nốt và bướu papilloma, xơ chai và vôi hoá làm BQ cứng như sành… Người bệnh nóng sốt hàng ngày, đổ mồ hôi, BQ co thắt gây những cơn đau và đái khó, đái ra máu, rong huyết, kinh nguyệt khó khăn, viêm loét âm hộ lan vào cổ tử cung, viêm ống dẫn tinh, có thể gây vô sinh cho cả nam và nữ giới…