Trước nay, nơi đây được biết đến là vùng đất của những người "răng giả" vì nồng độ fluor trong nguồn nước ngầm cao gấp 500 lần mức cho phép. Nay, bệnh thoái hóa xương hoành hành lại càng khiến người dân thêm hoang mang về nguồn nước họ đang dùng.

Ông Dương Ngọc Hùng, Thôn trưởng thôn Hòa Hiệp nói: "Người mắc bệnh này, hai chân luôn bị nhức mỏi, lưng đau, những khi trở trời thì xương sống như bị rút, tê rần khắp mình mẩy, đi đứng rất khó khăn. Có nhiều người mới hơn 30 tuổi đã đi lọm khọm như người già. Cả xóm 2 giờ chỉ có bà Trần Thị Lâm là còn đi đứng thẳng thớm, nhưng cũng vừa ngã bệnh".

Trong trạng thái đau đớn, bà Lâm cho biết, bị chứng tê nhức đã 5 năm nhưng gắng gượng làm ăn. Nay muốn đi thì phải nhờ đến cây gậy, thiếu nó thì không lê nổi một bước. Bà 53 tuổi bị đau như thế đã đành, con trai bà, anh Đoàn Văn Khanh mới 35 tuổi cũng đã đi đứng không nổi. Chị Nguyễn Thị Hạnh, vợ anh Khanh, 27 tuổi mà cũng đã chớm bệnh đau lưng.

Anh Nguyễn Văn Ninh và vợ là chị Lê Thị Phụng, đang ở chơi nhà bà Lâm, tiếp chuyện: "Hơn 10 năm nay, vợ chồng tôi đã không còn đi đứng gì được vì cơ thể như có "treo đá", công chuyện làm ăn phải bỏ bê phó mặc cho lũ con. Tiền chữa bệnh cũng không lấy đâu ra, đau đâu mua thuốc uống đó".

Sát cạnh nhà bà Lâm, anh Đoàn Văn Phòng cũng vừa nhập viện điều trị. Vợ anh dù lưng cũng lom khom nhưng vẫn phải đi thăm nuôi chồng vì các con còn nhỏ. Tại nhà ông Trần Đông, người nằm liệt giường suốt 10 năm nay vì bệnh "đen xương", chị Phiệt (38 tuổi), con dâu ông than:

"Tôi ở thôn Hòa Lạc về làm dâu ở đây. Từ một người không đau bệnh gì, về ở Hòa Hiệp mới có 21 năm mà cơ thể đã bắt đầu thấy đau nhức. Chồng tôi mới có 41 tuổi mà đi đứng lọm khọm như một ông già".

Bác sĩ Phạm Văn Ánh, Trưởng trạm y tế xã Vĩnh An, Tây Sơn, Bình Định, một người dân Hòa Hiệp, cho biết, chính anh cũng đã bị thoái hóa cột sống từ năm 30 tuổi. Thoái hóa cột sống, thoái hóa khớp xảy ra đại trà với người dân Hòa Hiệp trước độ tuổi 40 là một hiện tượng không bình thường, một trong những nguyên nhân là do nguồn nước uống hằng ngày.

Nỗi ám ảnh những căn bệnh quái ác

Không chỉ bị căn bệnh tai ác trên, người dân Hòa Hiệp luôn bị ám ảnh bởi những cái chết do nhiều căn bệnh ung thư gây ra cho người trong làng.

Mới đây, chỉ trong vòng 2 ngày (30 và 31/10) liên tiếp xảy ra 2 cái chết của chị Trần Thị Liên (37 tuổi) và chị Nguyễn Thị Thu (33 tuổi).

Người thân chị Thu cho biết, trước khi chết chị bị đau bụng dữ dội, Bệnh viện đa khoa Quy Nhơn kết luận là viêm cầu thận, còn nhiều bệnh viện khác ở TP HCM thì cho là bị viêm gan một chấm. Khi chết, chị Thu ở trong tình trạng bụng trương phình, toàn thân rỉ nước.

Qua lời kể của chị Võ Thị Công Mỹ và Phạm Thị Tường (y tá của thôn Hòa Hiệp), có thể nhận thấy những căn bệnh ngặt nghèo của người dân dẫn đến tử vong là ung thư. Điều đáng quan ngại là hầu hết những người tử vong đang ở độ tuổi còn khá trẻ.

Những bệnh mà họ mắc phải chủ yếu là ung thư dạ dày, gan, vòm họng, ung thư máu và ung thư tử cung. Chị Phạm Thị Tường nhớ lại cái chết của mẹ và chị ruột mình: "Mẹ tôi chết cách đây 8 năm vì ung thư gan. Chỉ mấy năm sau, chị tôi cũng bị chết vì bệnh đó. Chị ấy đang bình thường, bỗng nổi chứng chướng bụng, vàng da, vàng mắt trong vòng nửa tháng sau là chết". Hiện nay, tại Hòa Hiệp còn rất nhiều người sống chung với căn bệnh tương tự.

Khi chưa có nghiên cứu, kết luận của cơ quan chức năng, hầu hết người dân ở đây đang có suy nghĩ "thủ phạm" gây ra những căn bệnh hiểm nghèo chính là nguồn nước sinh hoạt. Trong khi đó, mặc dù từ năm 2005, Hòa Hiệp đã được đầu tư một công trình dẫn nước sạch từ xã vùng cao Vĩnh An về với kinh phí 1,7 tỷ đồng, đến nay hầu hết người dân ở đây vẫn còn sử dụng nước giếng khơi vì nước sạch vẫn... chưa tới.