Cục Y tế Dự phòng VN thuộc Bộ Y tế vừa có văn bản gửi giám đốc Trung tâm Y tế Dự phòng và giám đốc Trung tâm Kiểm dịch Y tế quốc tế một số tỉnh, TP cảnh báo một bệnh nguy hiểm từ châu Phi có thể xâm nhập VN.

Viêm não, xuất huyết và tử vong

Theo văn bản này, hiện nay tại Kenya (châu Phi) đang xảy ra dịch sốt thung lũng Rift (Rift Valley Fever - RVF) do một loại virus rất độc hại, khiến 220 người mắc, trong đó 82 người tử vong. Đây là bệnh truyền nhiễm lây truyền từ động vật sang người, vật chủ trung gian truyền bệnh là nhiều loại muỗi. Virus RVF gây bệnh cho các động vật nuôi như trâu, bò, cừu, dê... Virus có thể tồn tại tự nhiên trong trứng muỗi một thời gian dài, trong điều kiện khô có thể tồn tại đến vài năm. Khi gặp điều kiện thuận lợi, trứng muỗi nở ra, lây lan virus cho động vật và người. Người có thể nhiễm virus khi uống sữa tươi, ăn thịt chế biến chưa chín, tiếp xúc trực tiếp với gia súc bệnh. Đối với người nhiễm virus RVF, sau thời gian ủ bệnh từ 2 đến 6 ngày, bệnh nhân sẽ có triệu chứng giống cúm như sốt, đau đầu, đau cơ, đau người. Một vài bệnh nhân có thể có dấu hiệu của viêm não là cứng cổ, sợ ánh sáng, nôn ói... Các triệu chứng này xảy ra từ 1 đến 3 tuần sau khi xuất hiện triệu chứng ban đầu. Trường hợp nặng, bệnh nhân có thể xuất huyết, viêm não và mắc bệnh về mắt như giảm thị lực, thậm chí nôn ra máu, tiêu ra máu, chảy máu dưới răng, dưới da. Khi bệnh nhân có xuất huyết thì tỉ lệ tử vong cao, có thể lên đến 50%. Những triệu chứng trên thường xuất hiện sau thời gian nhiễm bệnh khoảng 10 ngày.

Chưa có thuốc chữa, thuốc ngừa

Trao đổi với chúng tôi chiều qua, TS-BS Trần Tịnh Hiền, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM, giải thích thêm: “Virus gây bệnh RVF được phân lập ở Kenya trong một trang trại nuôi cừu ở thung lũng Rift từ năm 1930. Năm 1997-1998, RVF gây ra một vụ dịch lớn ở Kenya, Somalia gây tử vong cho ít nhất 300 người và vô số động vật. Tháng 9-2000, RVF được phát hiện ngoài châu Phi, ở Ả Rập Saudi và Yemen”. Cũng theo TS Trần Tịnh Hiền, muỗi trung gian gây bệnh RVF là Aedes, trong đó có muỗi Aedes aegypti vốn gây bệnh sốt xuất huyết. Ngoài trung gian là muỗi, RVF cũng có thể được lây từ dịch tiết của động vật bệnh, virus xâm nhập vào người qua vết trầy xước. Do tác nhân gây bệnh là virus, nên TS Hiền cho biết đến nay chưa có thuốc đặc trị chữa RVF. Bệnh cũng chưa có thuốc ngừa. Biện pháp phòng ngừa là tránh tiếp xúc với động vật bệnh, ngủ mùng và tiêu diệt muỗi.

Giám sát thân nhiệt hành khách tại sân bay

Để chủ động phòng ngừa, phát hiện, ngăn chặn RVF ngay từ cửa khẩu, Cục Y tế Dự phòng đề nghị các đơn vị kiểm dịch y tế cửa khẩu tăng cường giám sát hành khách nhập cảnh, đặc biệt hành khách đến từ châu Phi. Khi phát hiện trường hợp nghi ngờ mắc bệnh phải báo cáo ngay về Cục Y tế Dự phòng. Trao đổi với chúng tôi vào hôm qua, 31-1, ông Nguyễn Ngọc Phấn, Phó Giám đốc Trung tâm Kiểm dịch Y tế quốc tế TPHCM, cho biết nơi này đã nhờ công an cửa khẩu gửi danh sách những hành khách đến từ châu Phi để tiến hành giám sát. Riêng tại cửa khẩu sân bay Tân Sơn Nhất, Trung tâm Kiểm dịch Y tế quốc tế sẽ tăng cường giám sát thân nhiệt hành khách bằng máy đo thân nhiệt (trước đây dùng giám sát bệnh SARS). Tuy nhiên, theo ông Phấn, máy chỉ có thể phát hiện được những bệnh nhân bị sốt, bệnh nhân không sốt thì không có cách nào phát hiện!