"Ba cùng" theo hướng đa canh

Từ năm 2006, Hội Nông dân huyện Phù Cừ đã vận động chi hội nông dân ở mỗi xã xây dựng 1 mô hình CLB "Cánh đồng thu nhập cao" theo hình thức "một vùng, một thửa". CLB tập hợp các hộ có ruộng liền kề nhau thực hiện dồn từng ô thửa nhỏ thành ô thửa lớn tập trung thành một cánh đồng rộng từ 3 ha đến trên 5 ha. Mỗi cánh đồng được qui hoạch gọn thành từng vùng, phân bố từng loại cây hợp lý. Nguyên tắc thâm canh được tuân thủ theo phương thức "3 cùng": cùng một giống, cùng 1 thời gian, cùng 1 vùng. Phù Cừ có 14 xã thì ở 11 xã đã có 12 CLB được thành lập, mỗi CLB có từ hơn 20 đến trên 50 thành viên. Các CLB sinh hoạt định kỳ theo từng tháng, Ban chủ nhiệm CLB là những người có năng lực, kinh nghiệm sản xuất giỏi và có tinh thần trách nhiệm cao. Tham gia CLB các thành viên được hưởng nhiều quyền lợi như: được tập huấn chuyển giao khoa học kỹ thuật, được tạo điều kiện vay vốn, mua phân bón trả chậm, bao tiêu sản phẩm... đồng thời có nghĩa vụ phải thực hiện các qui định của CLB về qui trình sản xuất, cùng bàn bạc, thống nhất cách làm, không riêng rẽ kiểu "trống đánh xuôi, kèn thổi ngược".

Phù Cừ vốn là vùng quê chiêm trũng, đồng đất cao thấp không đồng đều. Trước đây, với lối làm ăn cũ, ruộng đất phân chia manh mún, qui mô sản xuất nhỏ lẻ đã làm cho sản xuất tụt hậu, năng suất thấp, hiệu quả kém, sản phẩm bế tắc đầu ra. Trăn trở trước thực trạng này, Hội nông dân huyện Phù Cừ đã tuyên truyền tới các chi tổ hội nông dân thấy rõ ý nghĩa của việc cần thiết phải tập hợp, liên kết nhau lại để hình thành mô hình sản xuất tập trung, xoá bỏ lối làm ăn tiểu nông, riêng lẻ. Vì vậy mà ý tưởng thành lập CLB "Cánh đồng thu nhập cao" mà hội nông dân huyện đưa ra được nhiều nông dân sôi nổi hưởng ứng. Với vai trò là nòng cốt, hội còn hỗ trợ mỗi CLB 500 nghìn đồng mua giống, mở các lớp chuyển giao khoa học để các thành viên được hướng dẫn kỹ thuật thâm canh cây vụ đông, phòng trừ sâu bệnh.

Từ khi được thành lập với nhiều hoạt độn thiết thực, CLB "Cánh đồng thu nhập cao" ở Phù Cừ bỗng nhiên trở thành mái nhà chung để các thành viên cùng nhau mở hướng làm giàu trên chính mảnh ruộng của mình. Tình làng nghĩa xóm được thắt chặt bởi các CLB đều có quĩ thăm hỏi nhau khi ốm đau, giúp nhau vốn làm ăn. Trên ô thửa lớn, các thành viên của CLB cùng nhau bàn bạc, tìm hiểu thông tin thị trường, bàn kinh nghiệm thâm canh, áp dụng tiến bộ kỹ thuật, cách lựa chọn cơ cấu giống cây con, trà vụ, phân công lao động... Nhờ vậy mà nhiều hộ trước đây vốn chỉ quen với cây lúa, nay tham gia CLB đã mở mang, học hỏi được thêm nhiều kiến thức về gieo trồng nhiều loại cây khác nhau. Trên đồng đất của họ trước đây chỉ độc canh 2 vụ lúa, nay có thêm vụ màu phủ kín đủ loại: bí xanh, cà chua, dưa chuột, hành, tỏi...

Mùa vàng trên ô thửa lớn

Ruộng được dồn về một mối, những cánh đồng thu nhập cao đã tạo cho đồng ruộng Phù Cừ mô hình sản xuất tập trung, gọn nhẹ, tiện ích đủ đường: từ khâu gieo cấy đến chăm bón, tưới tiêu, thu hoạch đều được làm nhanh gọn, giảm trên dưới 30% công lao động, tiết kiệm 1/3 lượng nước tưới. Hiệu quả này đã giúp bà con xoá bỏ lối làm ăn tiểu nông, riêng rẽ; không còn tình trạng ruộng đất phân chia manh mún, qui mô sản xuất nhỏ lẻ làm cho sản xuất kém hiệu quả.

Phá thế độc canh lúa chuyển sang sản xuất đa canh, mỗi CLB đã có một hướng đi riêng cho cánh đồng của mình: CLB thôn An Nhuế xã Đình Cao chuyên canh lúa giống cung cấp cho Xí nghiệp giống lúa Phù Cừ; đồng thời ký hợp đồng với Công ty xuất nhập khẩu được Công ty cung ứng giống, vật tư và bao tiêu sản phẩm trồng dưa chuột xuất khẩu. Với 2 vụ lúa và 1 vụ màu, cánh đồng của CLB này đạt mức 4 triệu đồng/sào/năm, tương đương với trên 100 triệu đồng/ha. Ngoài ra còn tổ chức phát thưởng cho những hộ làm nhiều, đạt hiệu quả cao. CLB thôn Long Cầu (xã Đoàn Đào), Trần Thượng (Trần Cao), Duyệt Lễ (Minh Tân) đều có 2 vụ lúa chất lượng cao, 1 vụ màu trồng bí ngô, bí đao, dưa xuất khẩu... do thâm canh tốt nên đang phấn đấu bỏ lúa, trồng 3 vụ màu mỗi năm. CLB thôn Nhật Lệ sản xuất theo phương thức đa canh đạt mức thu trên 80 triệu đ/ha/năm với đủ các loại cây cho giá trị cao: lúa hàng hoá chất lượng cao, dưa hấu, bí đỏ, cà chua, dưa chuột xuất khẩu... Đáng chú ý, các CLB đều có trên 80% số hộ nông dân đạt danh hiệu "sản xuất kinh doanh giỏi".

Với việc đa dạng hoá cây trồng, CLB "Cánh đồng thu nhập cao" ở Phù Cừ còn góp phần mở rộng diện tích vụ đông thành vụ sản xuất chính. Đồng đất vốn chua trũng sau khi trồng màu được cải tạo đã trở nên màu mỡ để mùa này nối tiếp mùa sau phủ kín những cây trồng cho sản phẩm hàng hoá có sản lượng lớn, chất lượng cao, vươn ra xuất khẩu, chiếm lĩnh thị trường. Từ mô hình này, những người nông dân ở vùng quê thuần nông cũng đã năng động tìm ra lối làm ăn mới là sản xuất tập trung, qui mô lớn, phù hợp với xu thế phát triển kinh tế hợp tác theo hướng ổn định và bền vững.