Ở ấp Cầu Vĩ, xã Mỹ Chánh, huyện Ba Tri, hầu như mọi người đều biết cơ sở nuôi vịt của ông Lê Văn Mông. Cách nay 4 năm, khi dịch cúm gia cầm xãy ra ở các địa phương, nhiều hộ chăn nuôi bị thiệt hại nặng phải chuyển nghề thì gia đình ông Mông là một trong số ít cơ sở còn tồn tại và cung cấp một lượng lớn trứng gia cầm cho các cơ sở sản xuất con giống trong và ngoài tỉnh.
Ông Mông cho biết, gia đình ông nuôi vịt từ hơn hai chục năm qua. Thế nhưng cũng như phần lớn bà con khác, hình thức chăn nuôi của ông là, ban ngày thả vịt chạy đồng để chúng tự kiếm mồi, ban đêm đưa vịt về nhốt ở trại gần nhà để dễ quản lý. Tuy nhiên, phương thức chăn nuôi này được khuyến cáo là không an toàn bởi nếu một đàn vịt mắc bệnh thì mầm bệnh lây lan rất nhanh. Còn nói về hiệu quả kinh tế, mỗi ngày vịt phải rong ruỗi hàng chục cây số trên đồng ruộng, ao hồ lại tự kiếm mồi nên giảm sức đề kháng và dễ bị nhiễm các bệnh toi, dịch tả, tụ huyết trùng, khả năng đẻ trứng cũng giảm sút.
Năm 2004, khi dịch cúm gia cầm xãy ra, việc nuôi vịt chạy đồng rất khó kiểm soát dịch bệnh, khó khử trùng, tiêu độc, vào các đợt tiêm vaccine, tỷ lệ tiêm phòng đạt không cao. Sau khi Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn ban hành Quyết định số 17 Quy định về điều kiện sản xuất con giống và chăn nuôi thủy cầm theo hướng an toàn sinh học, ông Mông đã đi tham quan các cơ sở chăn nuôi tập trung ngoài tỉnh và quyết định đầu tư xây dựng cơ sở chăn nuôi khép kín, nhằm quản lý dịch bệnh và tận thu các sản phẩm phụ để tăng thu nhập.
Với 2.000 m2 đất ruộng, ông Mông đã đào 2 cái ao, xung quanh ao được rào bằng cây và lưới nhựa, trên bờ ao là chuồng nhốt vịt có mái che, ông Mông còn trồng cây xanh để tạo bóng mát cho vịt có chổ nghỉ ngơi.
Ngoài việc thay đổi phương thức nuôi nhốt, ông Mông còn sử dụng thức ăn công nghiệp thay cho lúa gạo, nhờ vậy, đàn vịt luôn khỏe mạnh và đẻ sai. Bởi trong thức ăn công nghiệp có đầy đủ các dưỡng chất cần thiết và kháng sinh, giúp tăng sức đề kháng cho vật nuôi. Dưới ao, ông Mông nuôi cá da trơn để chúng tận dụng thức ăn rơi vãi và phân vịt, mặt khác, nuôi cá còn có tác dụng làm sạch nguồn nước trong ao. Cứ 6 tháng một lần, ông Mông thu hoạch cá, mỗi đợt được vài trăm ký cá thịt, góp phần tăng thu nhập cho gia đình. Sau 4 năm áp dụng mô hình chăn nuôi an toàn sinh học, cơ sở của ông Lê Văn Mông hoạt động rất ổn định, với số lượng gia cầm luôn dao động từ 1.500 đến 2.000 con/chu kỳ nuôi.
Gia đình bà Nguyễn Thị Diệu là một trong những hộ thực hiện mô hình nuôi vịt lấy thịt theo phương thức nuôi nhốt trong ao lưới có hiệu quả cao tại ấp Cầu Vĩ, xã Mỹ Chánh. Với phương thức này, các thành viên trong gia đình bà đã bớt cực khổ do không phải rông rủi ngoài đồng để chăn vịt, bản thân bà có điều kiện chăm sóc con cái để chúng học hành chu đáo. Mặt khác, nhờ nuôi nhốt mà thời gian của mỗi lứa nuôi đã rút ngắn được gần một tháng, điều này cũng đồng nghĩa với việc chi phí chăn nuôi được tiết giảm, lợi nhuận tăng lên.
Gia đình ông Lý Hồng Châu ở ấp Cây Da, xã Mỹ Chánh đang đầu tư khá quy mô cho mô hình nuôi vịt an toàn sinh học. Sau thời gian nuôi thử nghiệm thành công, ông Châu đã đào ao, xây chuồng trại để nuôi vịt đẻ theo quy trình khép kín. Với hơn 1.000 con vịt, hàng ngày ông Châu thu được từ 800 đến 850 quả trứng, sau khi trừ chi phí, còn lãi khoảng 400.000 đồng. Với mô hình này, hơn 3 năm qua, đàn vịt chẳng những không xảy ra dịch bệnh mà lượng trứng thu được cũng ổn định, chu kỳ khai thác kéo dài nên gia đình ông Châu có lãi cao.
Mô hình chăn nuôi khép kín, an toàn sinh học đã được huyện Ba Tri khuyến khích nhân rộng. Chăn nuôi khép kín, cán bộ thú y và người chăn nuôi được nhiều cái lợi. Đó là: thuận lợi trong việc cấp sổ quản lý đàn, quản lý dịch bệnh, thuận lợi cho việc tiêm phòng, tiêu độc khử trùng và dễ dàng xử lý khi xảy ra dịch bệnh.
Hiện nay, dịch cúm gia cầm trên cả nước đang có dấu hiệu tạm lắng. Đây là sự nỗ lực lớn của các cấp, các ngành và người chăn nuôi trong công tác phòng chống dịch. Tuy nhiên, nguy cơ tái phát dịch bệnh còn rất cao, nếu đàn gia cầm không được quản lý tốt, tiêm phòng đầy đủ và đúng lịch. Kết quả giám sát sau tiêm phòng của ngành thú y cho thấy, những đàn vịt được nuôi tập trung thường có sức đề kháng cao hơn so với những đàn vịt nuôi nhỏ lẻ. Tuy nhiên, không phải bất cứ hộ dân nào ở huyện Ba Tri nói riêng và Bến Tre nói chung đều có ý thức thay đổi tập quán chăn nuôi để phòng chống dịch bệnh.
Chăn nuôi là nghề mang lại thu nhập cao cho người dân nông thôn. Trước diễn biến ngày càng phức tạp của dịch bệnh, để nghề chăn nuôi phát triển ổn định, bền vững, cần nâng cao nhận thức của người dân trong việc thay đổi phương thức chăn nuôi để bảo vệ đàn gia cầm một cách an toàn và hiệu quả.