Những ngày đầu tháng 4, chúng tôi có mặt trên cánh đồng muối thôn Diêm Vân, xã Phước Thuận (huyện Tuy Phước). Tuy đang vào chính vụ nhưng quang cảnh khá vắng vẻ, các ruộng muối chưa được cải tạo để bước vào vụ sản xuất mới. Theo nhiều diêm dân, năm nay do giá muối đầu vụ quá thấp cộng với thời tiết rét lạnh kéo dài hơn nửa tháng nên bà con không mặn mà với vụ mới.

Trên cánh đồng muối rộng lớn hàng chục hecta của thôn Diêm Vân, hiếm hoi lắm chúng tôi mới gặp một vài người đang cải tạo đất để sản xuất. Ông Lê Ngọc Hải, một diêm dân cho biết: “Mấy năm trước, muối đầu vụ được thương lái đến tận bờ ruộng thu mua với giá từ 1.400-1.600 đồng/kg, còn năm nay tuy chưa có muối mà giá chỉ còn 700-800 đồng/kg, như thế làm sao có lãi. Hiện nay, nhiều diêm dân ở đây bỏ hoang đồng muối hoặc cho thuê lại với giá rất rẻ mà không có người thuê”.

Theo thống kê, cánh đồng muối thôn Diêm Vân có diện tích khoảng 20ha. Mọi năm, thời điểm này đồng muối đã cho sản lượng hàng trăm tấn, nhưng năm nay chưa thu hoạch được hạt nào. Thời tiết diễn biến bất thường, cộng với giá thấp làm cho hàng trăm hộ lâm vào cảnh túng thiếu, phải vất vả bươn chải thêm nhiều nghề phụ mới lo đủ cái ăn hàng ngày”.

Còn trên đồng muối các xã Mỹ Thanh (huyện Phù Mỹ), Cát Minh (huyện Phù Cát)…, diêm dân cũng đang bắt đầu cải tạo đồng ruộng, đắp bờ, bơm nước… để vào vụ nhưng tâm trạng không vui. Ông Nguyễn Thanh Hồng ở thôn Đức Phổ 1, xã Cát Minh (huyện Phù Cát) cho biết: “Thường thì đầu vụ sản xuất, muối rất có giá, đến chính vụ giá mới hạ dần. Nhưng năm nay, một gánh muối nặng 50 - 60kg chỉ bán được 35.000 đồng, thấp hơn cùng kỳ năm trước 15.000-20.000 đồng, nhưng bán cũng rất khó khăn. Với mức giá như hiện nay, diêm dân không đủ tiền công đầu tư sản xuất.

Cung vượt cầu

Trao đổi với chúng tôi, lãnh đạo Chi nhánh Công ty cổ phần Muối và Thương mại miền Trung tại Bình Định cho rằng, do lượng tồn kho các năm trước còn lại quá lớn cộng với chất lượng muối sản xuất trong tỉnh thấp nên giá thu mua bị sụt giảm mạnh. Giá muối hiện tại Công ty đang thu mua dao động ở mức từ 800-850 đồng/kg, mua tại ruộng trên 700 đồng/kg.

Theo ông Nguyễn Quang Khải, Giám đốc Chi nhánh Công ty cổ phần Muối và Thương mại miền Trung, sở dĩ giá muối đang ở mức khá thấp là do lượng muối ở các tỉnh phía Nam được mùa đổ ra nhiều, muối lại đạt chất lượng tốt hơn ở Bình Định. Theo tính toán, việc sản xuất ở các tỉnh từ Khánh Hòa vào trong Nam, nếu giá muối bán tại ruộng khoảng 700-800.000 đồng/tấn là diêm dân có thể “sống được”. Nhưng cũng với giá đó, diêm dân các tỉnh Phú Yên, Bình Định, Quảng Ngãi… sẽ gặp rất nhiều khó khăn. Bởi ở các tỉnh này diện tích ruộng muối chia cho mỗi nhân khẩu quá thấp, không khai thác hết năng suất lao động trong một ngày. Đã vậy, phần lớn diêm dân ở đây không có nghề phụ, sau khi kết thúc vụ muối họ chẳng biết làm gì để kiếm thêm thu nhập.

Theo Sở Nông nghiệp và PTNT Bình Định, hiện toàn tỉnh có 220ha ruộng sản xuất muối, với khoảng 2.000 hộ tham gia làm nghề. Thực tế nghề muối trong nhiều năm trở lại đây thường xuyên bấp bênh, đời sống của diêm dân rất khó khăn. Thế nhưng giải pháp để giúp bà con thoát khỏi cảnh này thì hầu như chưa được triển khai. Phát triển sản xuất muối sạch, nâng cao giá trị hạt muối cho diêm dân bao giờ thực hiện? Câu trả lời xin nhường cho ngành chức năng!