Kể từ tháng 12/2010 tại bản Giàng B, xã Suối Giàng (Văn Chấn, Yên Bái) xuất hiện một nương rau sạch ngay cạnh con đường lên Suối Giàng, nơi có rừng chè Shan cổ thụ. Nương rau ấy của Giàng A Súa rộng khoảng 2.000m². Súa bảo: Chú cháu làm ở Cty Chin-su dưới Hà Nội, chú ấy về đây hướng dẫn cho cháu trồng rau sạch bán cho các siêu thị và nhà hàng ở Hà Nội, chú ấy lo tiêu thụ giúp, thế là cháu làm thôi…

Theo Giàng A Súa, nương rau sạch mà Súa đang làm là đất trồng ngô, nghe lời chú, Súa chuyển sang làm rau sạch. Súa đã đầu tư vào nương rau sạch gần 20 triệu đồng thuê người đánh luống, mua phân, trấu, ô roa, bắc đường nước… Phân bón chủ yếu là phân gia súc được trộn với trấu, vôi bột và đất mùn ủ kỹ trong 3 tháng trước khi đem bón cho rau. Nước tưới rau lấy từ mạch nước ngầm trong núi ra có thể uống được. Do cuối vụ rau nên nương rau sạch của Súa chỉ trồng các loại rau: Cải Mông (rau cải đắng, cọng tròn, có nhiều lông, lá xẻ), cải ngọt, cải cúc, mướp đắng… đều là những thứ rau bản địa mà người Mông Suối Giàng vẫn trồng trong vườn.

Rau được gieo thẳng xuống đất, cây cao chừng một gang tay hoặc dùng cho người ăn gém, mỗi tuần hai chuyến xe ô tô tải loại tấn rưỡi từ dưới Hà Nội lên chở thẳng về Hà Nội đưa tới các siêu thị, nhà hàng. Rau chưa nhiều, một số chuyến không đủ rau cho xe chở. Súa không biết tên các siêu thị, vì chú của Súa lo phân phối rau dưới ấy.

Giá rau Súa đang bán là 20.000đ/kg, rau trồng tới đâu bán hết tới ấy, không có người làm nên Súa phải thuê hai chị ra làm giúp, mỗi tháng Súa trả 1,5 triệu đồng. Súa cười bảo: Ở trên Suối Giàng công trả như vậy là được rồi, nếu bán được cháu thuê đất của bà con quanh đây mở rộng diện tích để mùa rau tới sẽ trồng nhiều loại rau nữa, ở trên núi lạnh, không phải dùng thuốc trừ sâu gì đâu, rau ăn ngọt lắm chú ạ…

Theo tay Súa chỉ những nương ngô của bà con liền kề vụ rau tới Súa sẽ thuê để trồng các loại rau theo đơn của khách hàng, hoặc họ sẽ cùng Súa làm rau sạch. Tôi hỏi: Trồng rau sạch so với trồng ngô thu nhập có tốt hơn không? Súa cười ngoác miệng: Ngô ở đây chỉ trồng được một vụ thôi, vì ở trên núi lạnh lắm, còn trồng rau thì trồng được quanh năm. Cháu đầu tư gần 20 triệu vào nương rau này, đã thu được hơn 20 tấn, sắp lấy lại được gốc rồi, chắc là hơn trồng ngô nhiều chú ạ. Bà con ở đây bảo, nếu trồng rau thu nhập cao thì họ cũng làm theo cháu trồng rau đấy…

Một vùng rau sạch Suối Giàng đang hình thành do chính những người Mông ở đây SX sẽ là địa chỉ của nhiều siêu thị tiêu thụ rau ở Hà Nội và các thành phố lớn.