Góp cổ phần bằng đất
Ấp Trà Vôn A, xã Vĩnh Tân (huyện Vĩnh Châu) dù có nhiều diện tích đất canh tác nhưng cuộc sống của phần lớn đồng bào Khmer ở đây vẫn nghèo, chủ yếu là do thiếu vốn và kiến thức. Bên cạnh đó, hệ thống thuỷ lợi thiếu đồng bộ nên sản xuất nông nghiệp gặp rất nhiều khó khăn. Trước thực trạng đó, UBND huyện Vĩnh Châu đã chỉ đạo các ngành kết hợp với chính quyền xã khảo sát để có hướng chuyển đổi cơ cấu sản xuất, giúp bà con thoát nghèo. Lãnh đạo xã quyết định thực hiện đề án mô hình kinh tế hợp tác trong nuôi trồng thuỷ sản. Tuy nhiên, khi vận động lại gặp khó khăn vì bà con ngại vào tổ hợp tác do sợ mất đất. Qua nhiều lần họp, vận động, cuối cùng đã có 20 hộ đồng ý góp 17ha đất vào sản xuất, 3 hộ góp tiền.
Trong năm đầu tiên, HTX chỉ sản xuất trên diện tích 14,5ha với 17 ao nuôi, thả 1,89 triệu con tôm sú giống. Sau 4 - 5 tháng sản lượng đạt 18,3 tấn, năng suất bình quân 2,82 tấn/ha, với giá bán 95.600 đồng/kg, HTX đạt doanh thu 1,75 tỷ đồng, sau khi trừ chi phí, lãi 296,8 triệu đồng. Phân chia lợi nhuận theo vốn góp, xã viên được 1.530.000 đồng/cổ phần. Riêng góp vốn bằng đất thì được 25 triệu đồng/ha. Vạn sự khởi đầu nan, những vụ nuôi tiếp theo HTX đều thắng lợi, đời sống bà con khá hơn rất nhiều. Năm 2007, HTX thả nuôi 2,976 triệu con tôm giống, thu hoạch được 27 tấn, doanh thu 1,181 tỷ đồng. Khi mới vào HTX, có đến 50% là hộ nghèo nhưng giờ đây tất cả đã xây được nhà khang trang, mua sắm đồ dùng sinh hoạt thiết yếu. Anh Lâm Sện, Phó chủ nhiệm HTX cho biết: “Bản thân tôi lúc vào HTX chỉ có chưa đầy 2.000m2 đất, nhà nghèo. Từ khi tham gia HTX đến nay, dù mức góp cổ phần của tôi ít nhất nhưng thu nhập khá ổn định”. Anh Sơn Hoàng Na, thủ quỹ HTX cho biết thêm: “Góp cổ phần bằng đất, bà con không phải lo vốn sản xuất hay các chi phí khác vì HTX đảm nhận hết khâu này. Hiện, HTX đã có 24 xã viên, trong đó có tới 21 hộ là người Khmer. Từ chỗ “tay trắng”, đến nay HTX đã có tài sản cố định trị giá 1,158 tỷ đồng, bà con xã viên góp 485 triệu đồng”. Vụ này HTX sẽ thả nuôi khoảng 2 triệu con giống, nếu giá cả ổn định thì sẽ thu được 4,6 tỷ đồng, trừ chi phí, lãi 1,8 tỷ đồng. Ông Phạm Văn Hổ, Chủ tịch Hội Nghề cá tỉnh Sóc Trăng cho biết: “Mô hình HTX Vĩnh Tân đã mở ra hướng phát triển mới cho bà con. Uy tín của HTX tăng lên, nông dân muốn gia nhập ngày càng nhiều, thậm chí có doanh nghiệp sẵn sàng đầu tư. Chúng tôi đang nhân rộng mô hình này ở các địa phương khác”.
Trở thành tỉ phú nhờ liên kết
Ra đời sớm hơn HTX Vĩnh Tân, HTX tôm sú Hoà Nghĩa ở ấp Cảng Buối, xã Hoà Đông (Vĩnh Châu) lại có cách liên kết khác và gặt hái được không ít thành công. Ông Lý Hoàng Nam, Phó chủ tịch UBND xã Hoà Đông cho biết: “Chúng tôi có điều kiện thuận lợi để phát triển tôm sú, nhưng phần lớn bà con nuôi theo kiểu cá thể nên khi rủi ro rất khó lấy lại thăng bằng. Mô hình của HTX Hoà Nghĩa là cách làm sáng tạo, đầy tính tập thể và mang lại hiệu quả cao. Với cách làm này, nhiều hộ dân ở đây đã trở thành tỉ phú”. Ông Tăng Văn Tuối, Chủ nhiệm HTX Hoà Nghĩa giải thích cụ thể hơn: “Với 15 thành viên và diện tích 38ha, chúng tôi thực hiện theo mô hình liên kết làm ăn. Về nguyên tắc, đất nhà ai người nấy làm, vốn ai người đó đầu tư, nhưng trong sản xuất phải tuân thủ lịch của HTX (dựa trên cơ sở khuyến cáo, hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật) từ khâu làm đất cho đến thả con giống, chăm sóc, tất cả đều tiến hành đồng bộ. Ban quản trị, Ban chủ nhiệm chịu trách nhiệm về kỹ thuật, tìm mua con giống đảm bảo chất lượng cho xã viên”. Giở sổ ghi chép số liệu mấy năm gần đây, ông Tuối thông báo, năm 2005, với 38ha, HTX thả nuôi 6 triệu tôm con giống, thu hoạch 144 tấn, năng suất 3 tấn/ha, doanh thu 10,83 tỷ đồng. Năm 2006, HTX thả 5,3 triệu con giống, thu hoạch được 93 tấn, năng suất 2,4 tấn/ha, lãi 4,88 tỷ đồng. Bình quân mỗi hecta cho lợi nhuận 126 triệu đồng. Năm 2007, với 4,842 triệu con giống, các xã viên đã thu hoạch 106 tấn tôm, thu được 10,198 tỷ đồng, lãi 4,92 tỷ đồng. Những năm trước, HTX đã đóng góp hơn 50 triệu đồng làm đường giao thông nông thôn theo hình thức Nhà nước và nhân dân cùng làm.
Khi giới thiệu với chúng tôi về mô hình HTX Hoà Nghĩa, ông Hổ nhận xét: “Mỗi HTX có một cách làm riêng, nhưng đều thành công và đem lại cuộc sống ấm no hơn cho xã viên, đó là điều đáng ghi nhận và cần được phát huy, nhân rộng”.