Hiện nay trên địa bàn Bình Thuận có 14 cơ sở thu mua thanh long xuất khẩu, hàng năm xuất chính ngạch trên dưới 30.000 tấn. Nếu như năm 2005 xuất chính ngạch đạt 10,43 triệu USD thì đến năm 2010, đạt 17,75 triệu USD. Châu Á vẫn là thị trường tiêu thụ chủ yếu, việc mở rộng thị trường tại khu vực châu Mỹ, châu Âu vẫn gặp nhiều khó khăn, do vận chuyển xa, bảo quản lâu dài khó khăn và rào cản kỹ thuật về vệ sinh an toàn thực phẩm.

Đóng gói thanh long xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc. (Ảnh: Ngọc Lân)

Trong các nước châu Á, Trung Quốc là thị trường chính tiêu thụ thanh long Bình Thuận, tuy nhiên lượng thanh long xuất khẩu chính ngạch vào thị trường này chỉ chiếm khoảng 2-3%. Nguyên do chính là phía Trung Quốc khuyến khích ngoại thương biên giới, hình thức áp dụng chủ yếu là “mua đứt bán đoạn” giữa doanh nghiệp Trung Quốc và Việt Nam. Với phương thức này độ rủi ro rất lớn, phần thiệt hại hầu hết phía đối tác Việt Nam chịu.

 Đối với thị trường Đài Loan, kể từ 1/3, Đài Loan ngưng nhập khẩu thanh long Việt Nam vì việc kiểm soát côn trùng gây hại (ruồi đục quả ổi lây nhiễm thanh long) chưa được xử lý nhiệt. Sau các cuộc đàm phán, được biết  sẽ mở cửa trở lại thị trường này trong năm 2011 với giải pháp hơi nước nóng.

Đối với thị trường châu Âu, sau khi đã thâm nhập được thị trường Hà Lan, thanh long Bình Thuận tiếp tục xuất khẩu vào thị trường Pháp, Anh, Đức. Để xuất qua thị trường Châu Âu, cần phải đẩy mạnh hơn nữa công  tác quảng bá, xúc tiến thương mại và  thực hiện tốt các biện pháp bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm.

Đối với thị trường Mỹ, lượng thanh long xuất khẩu qua thị trường này năm 2010 là 858 tấn, tăng 8,5 lần so 2009; chỉ trong nửa đầu tháng 1/2011 đã xuất được 86 tấn. Vừa qua Trung tâm Kiểm dịch thực vật sau nhập khẩu II đã xác nhận mã số vùng trồng thanh long có đủ tiêu chuẩn xuất khẩu vào Mỹ với diện tích trên 1.439 ha. Đây là điều kiện tốt để đẩy mạnh xuất khẩu vào thị trường này trong thời gian tới. Dự kiến năm 2011 này sẽ xuất khẩu qua Mỹ 1.500 tấn.

Thị trường Nhật Bản đã mở cửa lại đối với thanh long Việt Nam. Năm 2010 thanh long xuất khẩu qua Nhật 420 tấn, dự kiến năm 2011 đạt khoảng 600 tấn. Đây là thị trường đầy tiềm năng, tuy nhiên lượng xuất khẩu vào chưa nhiều do Việt Nam chưa chuẩn bị được hệ thống xử lý nhiệt. Cũng như thị trường Nhật, từ tháng 10/2010, Hàn Quốc đã mở cửa cho thanh long Việt Nam nhập khẩu. Hàn Quốc cũng được đánh giá là thị trường đầy triển vọng cho việc xuất khẩu thanh long thời gian tới.

Như vậy triển vọng xuất khẩu thanh long Bình Thuận là khá sáng sủa. Tuy nhiên để việc xuất khẩu được ổn định và phát triển cần phải đẩy mạnh công tác quảng bá, giới thiệu mặt hàng chiến lược này trên thị trường thế giới và khu vực. Mặt khác đề vượt qua rào cản kỹ thuật các nước nhập khẩu đặt ra, không có con đường nào khác là phải phát triển thanh long an toàn, tuyên truyền vận động người dân để từng bước đưa toàn bộ diện tích trồng thanh long theo tiêu chuẩn VietGAP và GlobalGAP. Mặt khác nhà nước cần quan tâm đầu tư hoặc có chính sách kêu gọi đầu tư xây dựng các trung tâm mua bán, đóng gói, sơ chế kho lạnh bảo quản, nhà máy xử lý nhiệt và chiếu xạ để đáp ứng yêu cầu của đối tác nhằm đầy mạnh xuất khẩu thanh long trong tương lai.