1.     Phương thức truyền lây

Bệnh thường xảy ra ở bò mọi lứa tuổi, nhưng bê 3-18 tháng tuổi thường mẫn cảm hơn. Bệnh xảy ra quanh năm nhưng thường gặp vào mùa đông và mùa xuân.

Virus thường thải ra ngoài qua dịch mũi và hầu họng, nước tiểu, lây cho động vật mẫn cảm qua đường hô hấp. Trong phân có rất ít virus. Ngoài ra, virus có thể truyền qua nhau thai gây sảy thai, chết thai.

2.     Cơ chế sinh bệnh

Bê sau khi sinh hoặc bê thịt nếu nhiễm virus với chủng không gây bệnh tích tế bào thường mắc bệnh thể ẩn tính. Ở hầu hết các đàn có virus tồn tại nhưng không gây thành bệnh. Nếu con mẹ bị nhiễm BVDV trong giai đoạn trước khi có thai được 120 ngày, do hệ miễn dịch của thai chưa phát triển hoàn thiện, thai bị nhiễm virus gây hiện tượng thai chết lưu, sảy thai hoặc chết ngay sau khi sinh. Nếu con con không chết, sẽ sản sinh miễn dịch và virus tồn tại suốt đời. Trong trường hợp bị nhiễm virus sau 120 ngày, con con sinh ra không sản sinh miễn dịch và bị nhiễm trùng huyết, bê thường giảm sản tiểu não và bị mất điều hoà cơ thể.

3.     Triệu chứng

Thời gian nung bệnh từ 2-4 ngày. Bò bệnh biểu hiện triệu chứng đặc trưng là đường cong diễn biến nhiệt độ chia làm 3 pha, bò sốt cao 41-41,5^oC, sau 2-3 ngày giảm xuống rồi lại tăng lên và có hiện tượng thẩm xuất bạch cầu. Sau đó bò chảy nước dãi nhiều, chảy nước mắt, nước mũi, ỉa chảy liên tục. Xuất hiện vết loét mụn nhỏ trên lợi, kẽ móng chân. Mụn ở miệng thường xuất hiện rất sớm cùng với việc bài xuất virus; về sau mụn giảm dần, nước nhầy lẫn mủ chảy ra từ mũi; ho khan. Triệu chứng rõ nhất của bệnh là ỉa chảy, ban đầu ỉa chảy (vài ngày sau khi nhiệt độ giảm), sau đó kéo dài nhiều ngày, nhiều tuần thì phân có máu, sợi huyết và niêm mạc ruột; đái ít hoặc không đi đái. Bò gầy sút nhanh, ngừng nhai lại, giảm sữa, mất nước. Bò bệnh chết sau 5-10 ngày có triệu chứng lâm sàng.

Bò sữa đang chửa sẽ sảy thai trong vòng 10 ngày đến vài tháng kể từ khi qua khỏi trạng thái cấp tính. Thể bệnh mạn tính thường thể hiện chậm lớn, giảm khối lượng nhanh chóng và ỉa chảy nhẹ hoặc hoàn toàn không ỉa chảy; kéo dài 2-6 tháng, tỷ lệ chết 10%. Bệnh thường xảy ra ở nơi vệ sinh và nuôi dưỡng kém. Quan sát gần đây cho thấy tiêu chảy ở trâu, bò do virus thường xuất hiện với triệu chứng sảy thai và có sự phối hợp với các bệnh khác như hội chứng hô hấp và nhiễm khuẩn đường tiêu hoá.

Bê sinh ra bị nhiễm trùng huyết có hiện tượng run rẩy, mất cân bằng và bị mù.

4.     Phòng bệnh

Giữ chuồng trại và bãi chăn thả bò luôn khô sạch, định kỳ phun các loại thuốc sát trùng. Thức ăn và nguồn nước của bò phải giữ sạch, không ô nhiễm. Không nhập bò từ các cơ sở, các vùng có lưu hành bệnh. Kiểm tra tinh dịch trong thụ tinh nhân tạo để đảm bảo không có BVDV.

Vacxin tạo được kháng thể có khả năng bảo vệ gia súc trong vòng 1 năm hoặc lâu hơn. Kháng thể truyền qua sữa đầu hạn chế miễn dịch chủ động ở bê; bởi vậy, bê phải được tiêm vacxin vào lúc 6 tháng tuổi, sau đó tiêm phòng nhắc lại lần 2.

Virus vacxin có thể truyền cho bào thai, nếu độc lực của virus còn mạnh có thể làm sảy thai; nhưng virus không có độc lực khi vào bào thai có thể tạo kháng thể chủ động cho bào thai. Kháng thể do bò mẹ tạo ra sẽ truyền qua tuyến sữa, qua sữa đầu bảo vệ bê con không bị nhiễm virus.

Trong các trại có bệnh lưu hành, tốt nhất là tiêm vacxin ngay sau khi bê đẻ ra, sau đó tiêm nhắc lại khi 6 tháng tuổi, bò tơ và bò cái mỗi năm tiêm 1 lần.

Ở đàn có hiện tượng sảy thai nên tiêm vacxin toàn bộ bò cái trừ bò đang chửa, sau 4-6 tuần tiêm lại một lần nữa thì sau 2-3 tháng sẽ giảm hoặc ngừng hẳn sảy thai.

5. Điều trị

Không có thuốc đặc hiệu điều trị bệnh. Khi bò bị bệnh, người ta cách ly triệt để, nâng cao sức đề kháng của bệnh với virus bằng nuôi dưỡng tốt và sử dụng thuốc trợ sức. Ngoài ra, có thể sử dụng một số thuốc điều trị triệu chứng./.