Để giúp bà con nắm bắt quy trình chăm sóc cây vải sau thu hoạch, chúng tôi đã trao đổi với ThS.Lâm Nguyên Năng, cán bộ Trạm Khuyến nông Lục Ngạn (Bắc Giang). Theo ông Năng, nhà vườn cần thực hiện ngay các bước dưới đây:
Tỉa cành, tạo tán
Sau khi thu hoạch quả, bà con cần dùng kéo cắt cành hoặc dao phát để tỉa cành tăm, cành vượt tán, cành bị cớm (không có điều kiện cho quả) và tuỳ độ cao của cây mà có thể hạ thấp cành trên cao để tiện chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh và thu hoạch quả sau này. Biện pháp tỉa cành cần thực hiện ngay sau khi thu hoạch quả để tạo tán cho cây theo hình mâm xôi hoặc hình bánh dầy, nhằm chuẩn bị đón đợt lộc đầu tiên. Theo nghiên cứu, đây là hai hình tán cây vải cho năng suất, chất lượng quả tốt nhất, đồng thời cũng tiện cho việc chăm sóc, thu hoạch. Sau khi tỉa xong, bảo đảm độ thoáng giữa các cành, hạn chế sâu bệnh phát triển.
Cùng với biện pháp tỉa cành, cần thực hiện ngay việc dọn rác dưới gốc vải thiều, thu gom vào góc vườn rồi đốt nhằm hạn chế mầm bệnh phát triển. Đối với những vườn vải thiều ở dưới thấp, cần tạo lại các rãnh thoát nước trong vườn, bảo đảm cho nước dốc, tránh tình trạng cây bị chết do ngập úng.
Bón phân
Do tập trung dinh dưỡng nuôi quả nên sau khi tỉa cành tạo tán xong, cần bón phân để bảo đảm cho cây vải có điều kiện sinh trưởng, phát triển tốt nhất (phát sinh được 3 đợt lộc).
Cụ thể, dùng cuốc tạo rãnh xung quanh tán vải, rộng từ 15 – 20cm, sâu khoảng 15cm, sau đó rắc phân vào và lấp rãnh lại. Phân bón cho cây vải thời kỳ này là các loại NPK có hàm lượng đạm cao hoặc phân đơn đạm – lân – kali, trong đó, lượng phân đạm bón lúc này bằng 50% tổng lượng đạm bón cho cây trong suốt quá trình chăm sóc, tương tự, kali bằng 13% và lân bằng 20%.
Tùy độ tuổi của cây vải và năng suất quả vừa thu hoạch để quyết định lượng phân bón hợp lý. Ngoài ra, có thể sử dụng phân chuồng ủ mục để bón cho cây, giúp đất tơi xốp, cây vải phát triển bền đẹp.
Bảo vệ đợt lộc đầu tiên
Sau khi bón phân xong, một khoảng thời gian ngắn sau cây vải phát sinh đợt lộc đầu tiên. Trong thời gian này, cần thường xuyên theo dõi vườn vải nhằm sớm phát hiện các đối tượng sâu bệnh gây hại và có thể sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật phù hợp để phòng trừ.