Sử dụng đực giống cho phối trực tiếp hoặc thụ tinh nhân tạo, dù phương pháp sử dụng nào cũng phải chọn con đực đạt được tiêu chuẩn làm giống như: cơ thể chất rắn chắc, không quá béo hoặc quá gầy, chân khoẻ, tính tình hiền lành nhưng không chậm chạp, hăng tính dục nhưng không xuất tinh quá sớm.

Tuỳ theo mục đích sản xuất mà chúng ta chọn đực giống:

- Nếu cần sản phẩm nhiều nạc, đẻ nhiều con, con to khỏe, tỷ lệ nuôi sống cao, tiêu tốn thức ăn cho 1kg tăng trọng thấp thì chọn đực giống ngoại như Landrace, Yorkshire. Các tiêu chuẩn cần chọn như sau:

+ Lý lịch ông bà, cha mẹ thể hiện đặc điểm giống và có năng suất cao.

+ Chọn cá thể con lớn nhất trong đàn, khỏe mạnh, ngực nở lưng thẳng, mông to dài mình, vai cứng cáp, 4 chân đứng thẳng, nhanh nhẹn, hiếu động, hình dáng lông da đúng với phẩm giống.

+ Hai tinh hoàn đều và nở nang, lộ rõ rệt, không được lệch (hòn to, hòn nhỏ) tinh hoàn ẩn sâu, không trễ dài, không mọng như sa ruột.

+ Phàm ăn, chịu đựng tốt thời tiết quá nóng hoặc quá lạnh. Tiêu tốn thức ăn thấp cho 1kg tăng trọng (từ 3,2 - 3,5kg/ kg tăng trọng).

+ Không mắc các bệnh kinh niên và bệnh truyền nhiễm.

+ Lợn đực đã lấy tinh, trung bình tinh dịch mỗi lần xuất từ 150 - 250ml. Tinh trùng có từ 250 - 350 triệu/ 1ml tinh dịch.

Trước khi cho phối hoặc lấy tinh con đực phải được tắm chải, lông da phải khô ráo. Bao dương vật được rửa bằng dung dịch NaCl 1% hoặc thuốc tím pha 1/2000 đến 1/5000. Chùm lông ở đầu bao dương vật phải được cắt ngắn.

Người chăn nuôi phải tìm hiểu chất lượng con đực, kiểm tra chất lượng tinh dịch thông qua cơ quan khuyến nông để đảm bảo cải tạo giống cho đàn lợn của mình tránh lợn đực lai kinh tế, phải dùng đực thuần chủng không đồng huyết, không cận huyết.

Lợn đực tơ chưa phối giống lần nào thường nhát hoặc quá hung hăng, thiếu kinh nghiệm phối giống. Nếu là lần đầu tiên thì cho phối giống với nái rạ nhưng phải chọn nái nào gần tương đồng với tầm vóc của lợn đực. Ngược lại, lợn đực nào đã qua phối giống thì cho phối với nái tơ và cũng phải tương đồng tầm vóc với lợn nái. Thường thì lợn đực khoảng 90kg, 6,5 - 7 tháng tuổi mới cho phối. Nếu cho lợn đực giao phối lúc nó còn nhẹ cân hoặc nhỏ tuổi thì không nên, bởi khi thật sự trưởng thành nó mới hoàn thành tốt nhiệm vụ phối giống, nghĩa là tuổi của lợn đực sẽ ảnh hưởng đến tỷ lệ đẻ và số con đẻ/lứa của lợn nái.

Bảng: Tỷ lệ đẻ và số con đẻ/lứa của lợn nái

- Cho lợn đực phối giống hoặc lấy tinh 3 - 4 ngày 1 lần là vừa đủ. Nếu cần thì có thể phối giống cách ngày một lần nhưng sau đó phải cho nghỉ bù. Không nên để lợn đực ngưng giao phối quá 14 ngày, nhằm đảm bảo chất lượng tinh dịch và tỷ lệ đậu thai. Nếu thời gian “đình chiến” quá dài, lợn sẽ trở nên hung hăng, có thể tấn công người chăm sóc và giảm bớt chất lượng tinh dịch của nó.

Bằng mắt thường có thể đánh giá sơ bộ phẩm chất tinh dịch như:

+ Có mùi đặc trưng (nồng nồng, hăng hắc), nếu thấy có mùi tanh thối là không tốt.

+ Màu đục như nước vo gạo loãng (màu đỏ là có thể lẫn máu, màu vàng, màu xanh là có thể lẫn mũi hay nước tiểu, màu trong suốt là rất ít hoặc không có tinh trùng).

Nên cho đực phối giống vào lúc trời mát (sáng sớm hoặc buổi chiều).

Một con lợn đực có thể dùng cho 20 con lợn nái. Cần ghi chép đầy đủ chi tiết mỗi lầ lợn phối giống để quyết định việc sử dụng nó. Ngoài ra cần kiểm tra lợn đực 6 tháng/lần để xem chúng có bệnh về sinh sản không (bệnh Brucellois, Parvovius và Leptospirosis ...).

- Cho lợn đực làm việc ăn 2,5 ± 0,5kg/con/ngày tuỳ theo độ mập, gầy, trung bình.

- Khi lợn đực làm việc trên 3 lần/tuần (4 lần phối giống) thì nên cho ăn thêm 0,5kg/con/ngày.

- Cho ăn ngày 3 bữa, ngày nào phối giống thì cho ăn thêm 2 quả trứng gà, 100 - 120g thóc mầm hoặc giá đỗ xanh để tăng thêm đạm và vitamin E.

- Cho ăn thức ăn ít xơ, đạm tiêu hoá 13 - 14% trong đó tỷ lệ đạm động vật chiếm 35 - 40%.

- Cần nắm được đặc tính riêng của từng con đực và tuyệt đối không được đánh đập thô bạo làm cho đực giống giữ tính, rất nguy hiểm khi phối giống.

- Ngoài việc cho ăn đúng định lượng cần chú ý các điểm sau:

+ Cho đực ở gần lợn nái để kích thích tính hăng sinh dục (Cho đực lẫn với nái hậu bị, nái khô).

+ Tiêm vacxin phòng bệnh cho lợn đực.

+ Cho uống nước sạch, mát.

+ Nền chuồng không có lỗ hổng hoặc trơn trượt để lợn khỏi bị hư móng.

+ Phải tắm trải cho đực ngày 1 lần. Mùa hè nóng bức thì tắm ngày 2 lần. Ngày giá rét thì chải khô.

+ Hàng ngày xoa bóp dịch hoàn lơn đực từ 10 - 15 phút để giúp bộ phận sinh dục phát triển tốt.

+ Cho lợn đực vận động ít nhất 45 phút/ngày, nếu có chỗ chăn thả 2 - 3 giờ/ngày. Không nên để đực béo dẫn đến nhảy kém, tinh dịch loãng, phẩm chất tinh xấu.

+ Tuổi sử dụng của lợn đực không quá 3 - 4 năm tuổi.