Vối là cây gỗ có kích thước trung bình, cao 5-6m, có khi hơn. Cành cây tròn hay hơi hình 4 cạnh, nhẵn. Cuống lá dài 1-1,5cm. Phiến lá dai, cứng, bầu dục hay trái xoan ngược, hình trứng rộng, giảm nhọn ở gốc, có mũi nhọn ngắn, 2 mặt cùng màu nhạt có đốm màu nâu, dài 8-9cm, rộng 4-5cm. Hoa gần như không cuống, màu lục nhạt, trắng. Cụm hoa hình tháp, trải ra ở kẽ các lá đã rụng. Quả hình cầu hay hình trứng, đường kính 7-12mm, nháp, có dịch. Toàn lá, cành non và nụ có mùi thơm dễ chịu đặc biệt của vối.

Cây thường mọc tự nhiên hay được trồng ven bờ ao, bên bờ các sông ngòi, mương lạch vùng đồng bằng, thường gặp nhất là vùng Bắc Bộ.

Ra hoa vào tháng 3-4 năm sau, quả chín vào tháng 9-11.

Cây phân bố ở các tỉnh Quảng Đông, Quảng Tây, Hải Nam, Vân Nam của Trung Quốc, Bangladesh, Ấn Độ, Myanma, Campuchia, Lào, Thái Lan, Việt Nam, các đảo Java, Kalimantan, Sumara của Indonesia, Malaysia, Philippines và Norther Territory của Australia. Ở nước ta cây mọc nhiều ở các tỉnh đồng bằng và trung du Bắc bộ. Cũng thường được trồng lấy lá và nụ hoa làm nước uống thay trà.

* Công dụng

Lá, nụ hoa pha trà để uống. Lá, vỏ thân, hoa làm thuốc chống đầy bụng, khó tiêu. Nước sắc đậm đặc của lá dùng để sát trùng, rửa mụn nhọt, lở loét, ngứa. Vủ dùng chữa bỏng, rễ chữa viêm gan, vàng da. Nụ vối còn được sử dụng hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường.

Rất thích hợp trên vùng đất thấp trũng, có thể trồng dọc theo hai bờ sông rạch để bảo vệ đê và chống xói mòn.

* Kỹ thuật nhân giống và gây trồng

1.     Kỹ thuật tạo cây con

+ Thu hạt giống

Thời gian thu hái: Tháng 9-10 hàng năm.

Nhận biết quả chín: Khi quả chín vỏ chuyển từ màu hồng sang màu đỏ tím.

Quả chín sau khi thu nhặt về, ủ khoảng 2-3 ngày cho chín đều và ủ tiếp cho tới khi vỏ quả bắt đầu mềm nẫu, bỏ vào túi vải vò nát lọc lấy hạt để ráo hạt. Phơi hạt trong nắng nhẹ 1-2 ngày.

+ Xử lý và gieo ươm hạt giống

Ngâm hạt trong nước ấm 45-50^oC (2 sôi 3 lạnh) trong 8-12 giờ, vớt ra để ráo, gieo hạt vào bầu.

Kích thước bầu: Cỡ trung bình (6 x 15cm). Thành phần ruột bầu: Đất phù sa 89%, phân chuồng ủ hoai: 10%, supe lân Lâm Thao: 1%.

Cần tưới dẫm luống bầu trước khi gieo hạt. Dùng que cấy chọc lỗ sâu 1-2cm giữa bầu, đặt hạt vào lấp đất kín hạt. Tưới lại các bầu sau khi đã gieo hạt xong.

+ Chăm sóc

Trước khi cây nảy mầm: tưới nước và che mát cho bầu bằng giàn che với độ tàn che từ trên 70%.

Giai đoạn cây non: Tưới đủ nước cho cây con, thỉnh thoảng kiểm tra bắt sâu hại, nhổ cỏ, phá váng cho bầu.

Giai đoạn cây từ 2-12 tháng tuổi: tưới nước đủ ẩm, giảm dần độ che bóng xuống 50% và mở sáng hoàn toàn trước khi xuất vườn 2 tháng. Kết hợp định kỳ nhổ cỏ, bón thúc phân NPK bằng cách pha loãng và tưới đều vào bầu cây.

+ Tiêu chuẩn cây xuất vườn

Tuổi cây: 1 năm tuổi

Đường kính cổ rễ: 0,5-1cm

Cao vút ngọn: 0,6-1m

Cây sinh trưởng tốt, không sâu bệnh.

2.     Kỹ thuật trồng

+ Thời vụ trồng: Trồng vào thời điểm khô ráo sau mùa ngập úng.

+ Đất trồng: Bờ các sông, rạch, các vùng thấp trũng ngập nước theo mùa hay ven bờ ao, hồ nước ngọt.

+ Làm đất

Quy cách hố: 30 x 30 x 30 cm. Khi cuốc hố tách riêng phần đất tốt, đất xấu. Lấp hố bằng đất tốt khi cuốc lên và đất xung quanh cùng với cỏ rác, thảm khô mục lấp phần đáy hố. Vun đất theo hình mai rùa. Thời gian cuốc hố phải hoàn thành trước lúc trồng rừng 1 tháng.

+ Trồng cây

Rạch vỏ bầu, bới 1 lỗ giữa hố sâu bằng chiều cao của bầu cây trồng. Đặt cây sao cho cổ rễ ngang mặt hố, rồi vun đất xung quanh cho kín. Có thể dùng tay lèn hoặc chân giẫm chặt xung quanh gốc cây, tránh giẫm vào bầu làm vỡ bầu.

Trồng xong cần tưới đẫm nước cho cây, chống và cố định câybằng cọc hình nón cao 0,6-1m để giữ vững cho cây tránh được gió và sóng trong mùa nước ngập.

3.     Chăm sóc

Sau khi trồng, cần được chăm sóc và bảo vệ liên tục trong 2-3 năm đầu. Chăm sóc mỗi năm 2 lần, chủ yếu là phát dọn toàn bộ cỏ dại và chống lại cây trồng. Xới đất xung quanh hố với đường kính rộng 40-50cm.

Trồng giặm những cây chết, chống những cây nghiêng ngả, xiêu vẹo. Bảo vệ không cho gia súc phá cây./.