Khánh Hoà là một môi trường thuận lợi cho rất nhiều loại thuỷ, hải sản, xong trang trại vườn đồi của anh Nguyễn Như Sẵng ở xã Cam Lộc, thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa xuất phát từ vườn điều đã bị cằn cỗi, cho thu nhập cao đối với bà con nông dân. Trong khi nhu cầu có nguồn thực phẩm sạch, chất lượng cao đang tăng mà nguồn cung rất thiếu, nhất là thịt và rau tươi cần sử dụng hằng ngày. Để nâng cao chất lượng nguồn cung cấp thực phẩm ra thị trường, tác giả đã sáng chế ra giải pháp cải tạo vườn chăn nuôi, nhân giống gà lai rừng kết hợp trồng rau rừng sạch nhằm nâng cao thu nhập của gia đình và hướng dẫn người nông dân xung quanh học theo.
Giải pháp của anh là làm chuồng nuôi và sân chơi cho gà: Chuồng nuôi gà được quây xung quanh chuồng bằng lưới B40 và xung quanh xây gạch cao 40 cm, nền đổ cát vàng, để khô ráo, dễ thoát nước, đảm bảo ấm về mùa đông, mát về mùa hè. Đối với gà mới nở cần có quây ấm đảm bảo đủ ấm cho gà con, tránh cho gà bị lạnh dễ bị mắc bệnh. Phòng dịch bệnh trong chuồng như quét vôi xung quanh, tiêu độc khử trùng trong chuồng bằng NaOH... Chuồng nuôi cần đảm bảo diện tích đủ rộng để nuôi gà, mật độ nuôi càng thấp thì khả năng tăng trọng lượng càng cao, hạn chế dịch bệnh xảy ra. Sân chơi thiết kế có hố tắm cát cho gà để gà trừ mạt và bong các tế bào già ngoài da. Hố có thể xây bằng xi măng hoặc bằng gỗ ở góc sân chơi dài 2m, rộng 1 m, cao 15 cm dùng cho 1 đàn gà 100 - 200 con. Trong hố có 50% cát, 50% tro bếp và bổ sung thêm lưu huỳnh.
Chọn lọc gà rừng con: Chọn những con gà có trọng lượng sơ sinh lớn; nhanh nhẹn, linh hoạt, thân hình cân đối, mắt tròn, sáng, mở to; chân thẳng, đứng vững, ngón chân không vẹo; lông khô, lông tơi xốp mọc đều; cánh áp sát vào thân và có bụng thon mềm, rốn kín, mỏ to, chắc chắn, không vẹo, khép kín.
Chọn lọc gà rừng mái để đẻ: chọn những con gà có đầu rộng, sâu, không dài và quá hẹp; mắt nhanh nhẹn, to, lồi, sáng, mỏ ngắn, chắc, khép kín, mào màu đỏ tươi; thân dài, sâu, rộng; bụng có khoảng cách giữa khoang lưỡi hái và xương ức rộng khoảng 3 - 4 ngón tay, giữa 2 xương chậu rộng khoảng 2 - 3 ngón tay; lỗ huyệt ướt, cử động đều, màu hồng và có màu lông sáng, bóng, mềm, mượt.
Chọn lọc gà rừng trống để làm trống chuồng: chọn những con gà có đầu rộng, sâu, không dài và quá hẹp; mắt to, tinh nhanh, sáng, màu đỏ; mào to, đỏ tươi; mỏ ngắn, khép kín; thân hình dài, sâu, rộng; chân sáng, bón màu đặc trưng của giống (màu xám xanh); lông phát triển tốt, sáng, bóng mềm, mượt; cử chỉ nhanh nhẹn, ưa hoạt động.
Kỹ thuật nuôi đã áp dụng: Để trống chuồng 15 - 20 ngày trước khi cho đàn mới vào nuôi. Khi thả nuôi gà thì thả cùng lứa tuổi trong một chuồng để bảo đảm công tác phòng, chống dịch bệnh, tiêm phòng bệnh kịp thời cho gà. Cách ly những con mới để phòng bệnh.
Do gà có tập tính thích nghi ngủ trên cao vào ban đêm để tránh kẻ thù và ấm chân tránh nhiễm bệnh nên cần phải làm một số giàn đậu trongchuồng. Khoảng cách giữa các giàn đậu khoảng 0,3 - 0,4 m nhằm bảo đảm gà không bị đụng vào nhau. Làm ổ cho gà đẻ ở nơi tối nhưng vẫn phải khô ráo, sạch sẽ.
Chuẩn bị thức ăn: giảm thức ăn nhiều năng lượng, protein, tăng cường xơ, cho gà ăn thức ăn đã phối trộn kết hợp cho gà ăn rau xanh.Trước khi chuyển gà từ hậu bị lên gà đẻ cần tẩy giun, sán. 4 tháng sau lần tiêm Newcastle hệ 1 lần thứ nhất thì tiêm lần thứ hai. Ở giai đoạn hậu bị gà hay bị bệnh tụ huyết trùng cấp tính. Ngoài ra tuy đã tiêm phòng bệnh Marek 1 ngày tuổi nhưng trước lúc gà đẻ hay bị u cục ở phù tạng, buồng trứng, có thể do bệnh glocom hoặc chưa rõ nguyên nhân. Ở nước ta chưa có vắcxin phòng bệnh này, tốt nhất là phát hiện sớm, cách ly con bị bệnh, tẩy uế, sát trùng chuồng trại.
Trồng rau rừng: các loại rau rừng có ưu thế tái sinh nhanh, dễ trồng, phát triển tốt trên những diện tích đất trồng, ít bị sâu bệnh và cỏ dại, không phải sử dụng thuốc bảo vệ thực vật. Mặc dù vậy, cho đến nay người dân vẫn chỉ chú ý khai thác rau rừng từ tự nhiên, mà ít quan tâm đến việc gây trồng rau rừng thành loại hàng hóa thực phẩm có giá trị. Một số loại rau rừng có giá trị cao đang ngày càng trở nên khan hiếm do bị người dân khai thác nhiều để bán. Nếu chỉ biết khai thác triệt để mà không có phương pháp bảo tồn, trồng lại thì một số loài rau rừng có giá trị cao sẽ nhanh chóng bị tuyệt chủng trong tương lai không xa.
Vườn đồi dễ quản lý, chăn nuôi gà khép kín, ít tốn công chăm sóc, tận dụng được nguồn thức ăn tại chỗ. Người nuôi có thu nhập khá từ giống gà lai rừng, giá bán 170.000 - 200.000 đồng/kg. Tổng thu nhập của một số hộ gia đình từ gà khoảng 150 triệu đồng/năm với 3 nhân công lao động.
Hằng ngày chỉ cần 1 công lao động phát dọn những cây tạp, xả nước uống, tưới bằng hệ thống tự động, chăm sóc các cây cho vật nuôi, thả đàn gà lên đồi để tìm thức ăn có sẵn trong khu vực, trong lúc rảnh có thể tỉa cành, trồng, chăm sóc các cây cần giữ lại.
Mô hình này có thể ứng dụng rộng rãi đối với những hộ có diện tích đất rẫy, đất vườn đồi rộng, thích ứng với địa bàn đồi, núi, có điều kiện tương tự như xã Cam Lộc, thành phố Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa. Độc giả quan tâm có thể liên hệ với anh Sẵng theo số điện thoại: 0986773313.
Tiến Trình