Bài toán khó của người nông dân

Về thăm xã Xuân Lâm, huyện Nam Đàn, tỉnh Nghệ An, chúng tôi tìm đến hộ gia đình ông Trần Đình Lương tại xóm 6. Ông Lương là một nông dân có nhiều năm kinh nghiệm và được đánh giá cao tại địa phương nhờ cách tổ chức sản xuất hiệu quả và ổn định.

Quy mô sản xuất của gia đình ông Lương khá lớn, bao gồm cả chăn nuôi và trồng trọt. Về chăn nuôi, ông duy trì đàn trâu 3 con (trong đó có 1 trâu sinh sản), 5 con lợn và đàn gà 50 con. Bên cạnh đó, ông còn thầu một hồ cá rộng tới 0,5 ha. Về trồng trọt, ông canh tác trên diện tích tương đối lớn với cơ cấu cây trồng phong phú: 10 sào lúa, 2 sào ngô, 1 sào đậu tương, 2 sào lạc, 3 sào khoai và đặc biệt là 3 sào dưa chuột – loại cây mang lại thu nhập ổn định thường xuyên cho gia đình.

Tuy nhiên, quy mô lớn cũng đồng nghĩa với áp lực lớn. Thời gian qua, giá cả vật tư phân bón tăng cao, cộng thêm ảnh hưởng của dịch bệnh và đại dịch COVID-19 đã tác động không nhỏ đến doanh thu và năng suất của gia đình.

Bên cạnh gánh nặng chi phí, vấn đề môi trường cũng là một nỗi trăn trở. Khối lượng phụ phẩm từ trồng trọt (rơm rạ, thân cây ngô, đậu…) và chất thải chăn nuôi (phân trâu, lợn, gà) thải ra mỗi ngày rất lớn, gây mùi hôi thối khó chịu. Trước đây, ông Lương xử lý theo cách truyền thống: ủ đống phân chuồng, đốt rơm rạ hoặc dùng vôi bột khử mùi. Tuy nhiên, các biện pháp này không cải thiện được nhiều tình trạng ô nhiễm, đồng thời việc đốt phụ phẩm còn gây lãng phí tài nguyên và ảnh hưởng xấu đến sức khỏe.

Lời giải từ những chú trùn quế nhỏ bé

Bước ngoặt từ sự thay đổi tư duy

Nhận thấy sự bế tắc của phương thức sản xuất cũ, ông Lương đã tích cực tìm hiểu các mô hình mới. Cơ hội đến khi ông được Hội Nông dân xã mời tham gia lớp tập huấn về kỹ thuật nuôi trùn quế thuộc dự án xử lý rác thải do Trung ương Hội Nông dân triển khai.

Dù đã từng nghe qua về mô hình này, nhưng chỉ sau khi được tập huấn bài bản, ông Lương mới quyết tâm áp dụng vào thực tế gia đình mình. Ông nhận ra rằng, đây chính là mảnh ghép còn thiếu để khép kín chu trình sản xuất của gia đình.

Hiệu quả kép: Sạch nhà, lợi ruộng

Ngay sau khi triển khai nuôi trùn quế, sự thay đổi đầu tiên mà gia đình ông và hàng xóm cảm nhận rõ rệt nhất chính là môi trường không khí. Mùi hôi thối nồng nặc từ phân chăn nuôi trâu, lợn, gà trước đây gần như đã được giải quyết triệt để. Toàn bộ lượng phân thải ra được ông tận dụng làm thức ăn cho trùn quế, biến rác thải thành tài nguyên.

Việc nuôi trùn quế chính là giải pháp then chốt giúp gia đình ông Lương vượt qua những khó khăn trong sản xuất

Nhưng giá trị lớn nhất nằm ở hiệu quả kinh tế. Phân trùn quế sau khi thu hoạch được ông sử dụng để bón lại cho các diện tích cây trồng. Kết quả so sánh giữa trước và sau khi áp dụng mô hình khiến nhiều người bất ngờ. Về chi phí, trước đây, mỗi vụ ông phải mua trên 800 kg phân bón hóa học. Nay nhờ có phân trùn quế, lượng phân hóa học phải mua giảm xuống chỉ còn khoảng 400 kg/năm. Như vậy, ông đã tiết kiệm được 50% chi phí phân bón – một con số ý nghĩa trong bối cảnh giá vật tư leo thang. Về năng suất và chất lượng, năng suất cây trồng tăng khoảng 8-10%. Đặc biệt, trên 3 sào dưa chuột, chất lượng quả được cải thiện rõ rệt: dưa ngon, ngọt và mọng nước hơn hẳn so với trước. Nhờ đó, sản phẩm của gia đình ông luôn được thương lái thu mua triệt để, không lo đầu ra.

Lan tỏa mô hình nông nghiệp xanh

Thành công của ông Trần Đình Lương không chỉ gói gọn trong bờ rào gia đình. Thấy được hiệu quả thiết thực, nhiều hộ chăn nuôi trâu bò trong xóm đã đến học hỏi và làm theo. Các hộ dân áp dụng đều có chung cảm nhận về tính hữu ích của mô hình này: kỹ thuật dễ thực hiện nhưng lợi ích mang lại thì rất lớn.

Ông Lương chia sẻ rằng, việc nuôi trùn quế không chỉ là làm kinh tế mà còn là trách nhiệm với cộng đồng, giúp cải thiện môi trường sống chung.

Ông Lâm khẳng định rằng việc nuôi trùn quế không chỉ giúp cải thiện thu nhập của gia đình mà còn thể hiện trách nhiệm bảo vệ môi trường với cộng động

Hướng đi bền vững cho nông thôn mới

Câu chuyện của ông Trần Đình Lương tại xã Xuân Lâm là minh chứng sinh động cho tư duy "biến rác thải thành của cải" trong nông nghiệp hiện đại. Từ những phụ phẩm gây ô nhiễm, qua bàn tay cần cù và sự nhạy bén áp dụng khoa học kỹ thuật, ông đã tạo ra vòng tuần hoàn sinh học mang lại giá trị kinh tế cao.

Thông điệp của ông Lương gửi gắm rất giản dị nhưng đầy sức nặng: “Tôi, bạn và chúng ta hãy cùng thực hiện kỹ thuật nuôi trùn quế, tạo phân bón hữu cơ, giảm chi phí sản xuất, cải thiện môi trường”. Đây chính là hướng đi tất yếu để phát triển nền nông nghiệp bền vững, an toàn và hiệu quả.

Thu Phương