Đi qua những huyện Tân Thành, Đất Đỏ… của tỉnh Bà Rịa – Vũng Tàu trong những ngày đầu tháng 10, điều dễ nhận thấy là có hàng trăm ha ruộng đang nhiễm nặng bệnh VL - XL. Nhiều nông dân ở những huyện này đang nặng trĩu nỗi lo mất vụ lúa mùa.
Đang lúi húi nhổ bỏ những cây lúa bị bệnh, anh Nguyễn Văn Bé, nông dân ở xã Láng Dài (Đất Đỏ), ngừng tay, than thở với chúng tôi: “Vụ này, nhà tôi làm 2 ha lúa. Tổng chi phí giống, phân bón, thuốc trừ sâu, xăng dầu, công lao động… đã mất tới trên 10 triệu đồng. Nếu phải tiêu huỷ hết cả ruộng lúa này, thì năm nay gia đình tôi trắng tay”. Gần đó, bà Lê Thị Vân cũng không giấu nổi vẻ lo lắng: “Lúa bị nhiễm VL-LXL nhiều quá chú à. Bao nhiêu công lao mình bỏ ra, giờ lúa dính bệnh coi như công cốc rồi. Gia đình tôi làm lúa bao nhiêu năm nay, nhưng trong mấy tháng tới, chắc phải đi mua gạo về ăn”.
Theo nông dân ở huyện Tân Thành, trong vụ lúa hè thu 2008, diện tích lúa bị nhiễm rầy nâu ở đây là rất nhỏ, còn bệnh VL- LXL thì gần như không thấy xuất hiện, bởi thế, nhiều người đã đâm ra có phần chủ quan. Tuy nhiên, từ khoảng đầu tháng 8 trở lại đây, khi vụ lúa mùa của nông dân Bà Rịa – Vũng Tàu đã đến kỳ đẻ nhánh, thì những đợt gió từ miền Tây thổi tới đã mang theo khá nhiều rầy nâu.
Hậu quả là chỉ trong một thời gian ngắn, hàng loạt ruộng lúa ở đây đã bị rầy nâu cắn phá và lưu truyền virus VL- LXL. Lúc cao điểm, ở huyện Đất Đỏ có tới 636 ha nhiễm VL-LXL, các huyện Xuyên Mộc, Châu Đức…, mỗi nơi có chừng 200 ha. Và đến đầu tháng 10 này, theo Chi cục BVTV Bà Rịa – Vũng Tàu, toàn tỉnh này đã có tới hơn 10% diện tích lúa (1.363 ha) nhiễm VL- LXL.
Theo Cục BVTV, đến ngày 4/10, ở các tỉnh phía Nam có 10.632,9 ha lúa bị nhiễm VL- LXL, thì khu vực ĐNB đã chiếm tới hơn nửa (6.236 ha). Như vậy, so với tuần trước ở các tỉnh ĐNB đã có thêm 876,1 ha lúa bị nhiễm VL-LXL. Diện tích gia tăng này chủ yếu tập trung ở các tỉnh Tây Ninh và Bình Dương.
Ở các tỉnh ĐBSCL, diện tích lúa thu đông và mùa nhiễm VL, LXL cũng tăng mạnh trong tuần qua, với diện tích tăng thêm là 1.686,3 ha. Diện tích nhiễm bệnh tăng chủ yếu ở tỉnh Long An và tăng nhẹ ở các tỉnh Vĩnh Long, Trà Vinh, Sóc Trăng.
Trong khi đó, diện tích lúa nhiễm rầy nâu ở cả ĐNB và ĐBSCL vẫn đang có xu hướng tăng mạnh. Trong tuần qua, đã có thêm 11.755 ha lúa thu đông và mùa bị nhiễm rầy nâu, đưa tổng diện tích lúa nhiễm rầy nâu ở các tỉnh phía Nam lên 21.871 ha. Và với sự gia tăng diện tích nhiễm rầy nâu này, đồng nghĩa nguy cơ lây lan VL, LXL trên diện rộng vẫn tiếp tục trên các ruộng lúa thu đông, lúa mùa ở các tỉnh phía Nam.
Sự gia tăng mạnh mẽ của rầy nâu, VL- LXL trong thời điểm này là rất đáng lo ngại vì nó không chỉ ảnh hưởng tới năng suất lúa thu đông, lúa mùa ở cả ĐNB và ĐBSCL, mà còn có nguy cơ lây truyền mạnh sang vụ đông xuân đang được nông dân ở nhiều tỉnh, TP chuẩn bị xuống giống. Chính vì vậy, giải pháp cấp bách để bảo vệ vụ đông xuân 2008-2009 trước dịch bệnh VL- LXL, là các địa phương phải quyết liệt nhổ bỏ cây bệnh và tiêu huỷ các ruộng lúa bị nhiễm nặng.
Điều đáng ghi nhận là công tác tiêu huỷ ruộng lúa nhiễm bệnh nặng đang được đẩy mạnh ở nhiều địa phương. Ở Bà Rịa – Vũng Tàu, tính từ đầu vụ đến nay đã có 483 ha lúa nhiễm VL, LXL bị tiêu huỷ và 730 ha đã được Chi cục BVTV thẩm định và quyết định tiêu huỷ trong những ngày tới. Còn tính chung trên cả ĐNB và ĐBSCL, trong tuần qua đã có tổng cộng 390,4 ha bị tiêu huỷ (Bà Rịa – Vũng Tàu 205 ha, Long An 146,6 ha, Đồng nai 22,5 ha, Lâm Đồng 16,3 ha và Bình Dương 2 ha) và 64 ha ở Vĩnh Long được nhổ bỏ cây bệnh.
Tuy nhiên, diện tích lúa nhiễm VL, LXL đã được tiêu huỷ và nhổ bỏ cây bệnh vẫn còn khá thấp so với diện tích đang bị nhiễm bệnh, trong khi vụ ĐX 2008-2009 lại đã cận kề. Chính vì vậy, theo Ban Chỉ đạo Phòng chống RN, VL- LXL các tỉnh phía Nam, trong tháng 10 này, các tỉnh ĐNB phải dứt điểm việc tiêu huỷ toàn bộ diện tích lúa nhiễm nặng VL- LXL.