Theo Bộ TN-MT, tình hình giao đất, cho thuê đất của nhiều địa phương trong cả nước đang thực hiện không đúng với chỉ tiêu quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất đã được Chính phủ xét duyệt. Đặc biệt là vấn nạn “dự án treo” khá phổ biến.
Kiểm tra 51/64 đơn vị hành chính cấp tỉnh cho thấy, có ít nhất 1.649 khu vực thuộc diện quy hoạch “treo” với tổng diện tích lên đến 344.665 ha. Sau khi kiểm tra, 42 tỉnh thành đã xử lý 1.457 khu quy hoạch “treo”. Trong đó có 869 khu quy hoạch đã hoàn thành xử lý và 588 khu đang trong quá trình xử lý. Tuy nhiên vẫn còn tồn lại 302 khu chưa được xem xét xử lý với diện tích 18.407 ha.
Bộ này thừa nhận, kết quả thực hiện thu hồi đất 3 năm qua trong cả nước không đạt đúng theo kế hoạch đã được Chính phủ phê duyệt. Nguyên nhân chủ yếu do chất lượng quy hoạch quá kém, nhiều công trình không có khả năng thực hiện
Theo dự thảo được Bộ TN-MT soạn thảo và sẽ trình Chính phủ trong thời gian tới, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất sẽ theo hướng quy hoạch càng xuống cấp dưới thì tiêu chí càng cụ thể, không đánh đồng 4 cấp lập quy hoạch cùng một kỳ, không dùng chỉ tiêu thống kê, kiểm kê đất đai hiện nay làm chỉ tiêu xây dựng quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.
Thứ trưởng Bộ TN-MT Trần Thế Ngọc khẳng định: Nhiều địa phương đã thực hiện việc thu hồi đất nông nghiệp “vô tội vạ”, đặc biệt là những thửa đất thuộc diện “bờ xôi ruộng mật”. Vì vậy cần xác định cụ thể các chỉ tiêu cần khống chế (như diện tích đất trồng lúa nước, đất rừng đặc dụng, rừng phòng hộ, rừng sản xuất, đất làm muối).
Cùng quan điểm với Bộ TN-MT, trong báo cáo số 1941BC/BNN-KH, Bộ NN-PTNT cho rằng, nguy cơ mất an ninh lương thực quốc gia hoàn toàn có thể xảy ra nếu mức độ trưng dụng và chuyển đổi đất lúa phục vụ các dự án phát triển đô thị diễn ra ồ ạt như thời gian qua.
Cứ với mức độ trưng dụng và chuyển đổi đất lúa như giai đoạn 7 năm vừa qua (51.705 ha/năm), tới năm 2020 quỹ đất lúa chỉ còn lại 3,4 triệu ha. Trong khi đó, năm 2007, dân số nước ta đã đạt 85,2 triệu người, dự báo đến năm 2010 là 88,5 triệu người và ước tính đến năm 2035 là 130 triệu người. Theo Bộ NN-PTNT, để đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng của 130 triệu vào năm 2035, phải cần tới 36 triệu tấn thóc. Và để đạt được sản lượng thóc này cần phải duy trì tối thiểu 3 triệu ha đất chuyên lúa 2 vụ để có 6 triệu ha gieo trồng