Từ một tổ ong dú lấy mang từ tự nhiên về gây dựng, đến nay trang trại nuôi ong dú của anh Trần Đức Toản, ở ấp Bình Hòa, xã Bình Châu, huyện Xuyên Mộc, tình Bà Rịa - Vũng Tàu đã phát triển lên gần 800 tổ, thả nuôi dưới vườn điều, vườn cây ăn trái và vườn hoa, cỏ dại.
Anh Toản cho biết, năm 2005, trong một lần vào rừng lấy củi anh thấy tổ ong có mật với nhiều ong nhỏ đang đeo bám. Anh tìm cách lấy mật ong về để dùng. Thấy mật ngọt và có màu sắc khác lạ, anh tìm hiểu, rồi mới biết đây là mật ong dú - một loại mật ong quý hiếm. Hôm sau quay lại, anh chặt nhánh cây, đưa tổ ong về nhà nuôi thử.
Từ tổ ong nuôi thử, đàn ong phát triển và cho ra loại mật ong có giá trị kinh tế. Từ đây, anh quyết định theo đuổi đam mê với nghề nuôi ong dú. Vừa nuôi, anh vừa quan sát thực tế và học hỏi thêm kinh nghiệm qua những hướng dẫn trên YouTube, mạng xã hội. Thấm thoắt đã 18 năm gắn bó với nghề nuôi ong cũng là thời gian anh kiên trì tìm hiểu quy trình nuôi, mùa vụ tách đàn nhân giống, cách lấy mật sao cho hợp lý và bảo quản sản phẩm mật cũng như tìm kiếm thị trường tiêu thụ. Đến nay trang trại nuôi ong dú của anh Toản có 5 trại nuôi với khoảng 800 tổ. Các tổ ong dú được nuôi rải rác dưới các vườn cây ăn trái, vườn hoa cỏ dại của gia đình và gửi ở vườn hàng xóm trên tổng diện tích khoảng 15 ha.
Theo anh Toản, ong dú phần lớn tập trung sinh sản và tách đàn tự nhiên vào cuối tháng 10 năm trước cho đến đầu tháng 3 năm sau. Một tổ ong cơ bản chỉ một ong chúa duy nhất có thể sống được từ 4 đến 5 năm; Ong thợ có”.
vài chục nghìn đến vài trăm nghìn và sống được 2 tháng. Ong đực có vài chục đến vài trăm con và chỉ xuất hiện tập trung vào mùa sinh sản. Ấu trùng ong chúa lớn trở thành ong chúa trưởng thành.
Khi tổ ong có trọng lượng tịnh khoảng 3 kg, trứng chín có màu ngà (khác với trứng non có màu vàng đất), quan sát trứng có điểm mắt cũng là lúc chuẩn bị thùng để tiến hành tách, san trứng chín qua thùng mới và cứ thế theo thời gian lượng tổ được tăng lên. Mỗi tổ ong giống có thể tách đàn sau sáu tháng đến một năm, khi tổ đã đạt một mức độ phát triển nhất định với lượng ong ra vào. Thùng nuôi làm bằng gỗ thông, có kích thước rộng 17cm, dài 40cm, cao 15cm; 6 mặt bịt kín, chỉ chừa một lỗ nhỏ để ong bay ra vào. Khi tách, thùng mới để chỗ cũ và thùng cũ để chỗ mới cách chỗ cũ càng xa càng tốt. Thùng có thể treo hoặc làm trụ đặt rải rác dưới các tán cây.
Đặc biệt ong dú rất thân thiện với con người, không chích đốt nên có thể đặt thùng ong bên hiên nhà để thư giãn, giải trí.
Anh Toản còn cho biết thêm, các tổ ong dú lượng mật thu được dao động từ 100 ml - 1.500 ml tùy điều kiện thời tiết, khí hậu và mùa vụ. Công việc chăm sóc và lấy mật cũng đơn giản, không mất nhiều công sức. Với gần 800 tổ, lượng mật ong dú anh Toản thu được khoảng 200 lít/năm. Giá bán theo thị trường hiện tại khoảng 800.000 đồng/lít.
Không chỉ tách đàn, nhân giống để nuôi, anh Toản còn hướng đến việc mở rộng quy mô, khai thác du lịch sinh thái, cung cấp nguồn giống, hướng dẫn kỹ thuật cho những ai muốn đến tham quan học tập kinh nghiệm mô hình nuôi ong dú sinh thái.
Kiều Anh