Trả lời: Một trong những bệnh hại nguy hiểm gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh trưởng, năng suất và tuổi thọ Cây Cam sành là bệnh xì mủ, thối gốc – cổ rễ, do nấm đất gây ra. Việc phát hiện sớm và áp dụng các biện pháp phòng trừ tổng hợp là vô cùng cần thiết để đảm bảo hiệu quả kinh tế cho người trồng.

Ảnh minh họa

1. Tác nhân và điều kiện phát sinh

Bệnh xì mủ, thối gốc – cổ rễ trên cam sành chủ yếu do nấm Phytophthora spp. gây ra. Đây là loại nấm tồn tại sẵn trong đất và phát triển mạnh trong điều kiện:

• Đất ẩm ướt kéo dài, mưa nhiều, thoát nước kém.
• Mô trồng thấp, nước đọng quanh gốc cây.
• Tán cây rậm rạp, thiếu ánh sáng, không khí ẩm độ cao.
• Cây bị tổn thương gốc hoặc rễ do côn trùng, nấm khác hoặc quá trình canh tác.

2. Dấu hiện nhận biết bệnh của cây:

• Gốc thân chảy mủ màu vàng nâu, mùi hôi, vết bệnh lan dần lên phía trên.
• Vỏ cây nứt, thối, bong tróc, đôi khi rỉ nước nhầy.
• Lá bắt đầu vàng từ dưới lên, rụng sớm, cây còi cọc.
• Rễ bị thối đen, mất khả năng hút dinh dưỡng và nước.
• Cây chết từng nhánh hoặc toàn bộ, nếu bệnh nặng và không xử lý kịp thời.

3. Các biện pháp phòng, chống:

3.1. Biện pháp canh tác

• Chọn đất cao, thoát nước tốt, đắp mô cao từ 30–50 cm khi trồng.
• Tỉa cành tạo tán hợp lý, giúp vườn thoáng khí, giảm ẩm độ.
• Tránh để nước đọng quanh gốc, cần có rãnh thoát nước tốt trong mùa mưa.
• Không làm xước gốc và rễ cây khi làm cỏ, bón phân.
• Bón phân cân đối, tăng cường hữu cơ hoai mục, kết hợp chế phẩm Trichoderma để cải thiện đất và ức chế nấm gây bệnh.

3.2. Biện pháp sinh học

• Bón Trichoderma định kỳ 3–4 tháng/lần, nhất là đầu mùa mưa.
• Có thể bổ sung thêm các chế phẩm sinh học chứa vi khuẩn có lợi như Bacillus subtilis, Pseudomonas fluorescens để hỗ trợ phòng bệnh.
• Dùng các loại phân hữu cơ vi sinh giúp tăng sức đề kháng cho cây.

3.3. Biện pháp hóa học

Khi phát hiện cây cam sành có dấu hiệu bệnh:

• Cạo sạch vỏ vùng bị bệnh, để khô 1 ngày.
• Quét thuốc gốc Fosetyl-Al, Metalaxyl, hoặc Copper Hydroxide lên vùng bị bệnh:
• Aliette 80WP
• Ridomil Gold 68WG
• Champion 77WP
• Tưới gốc bằng dung dịch thuốc (Fosetyl-Al, Metalaxyl) nồng độ theo khuyến cáo của nhà sản xuất để tiêu diệt mầm bệnh trong đất.
• Có thể lặp lại sau 10–15 ngày nếu bệnh chưa dứt điểm.

4. Một số lưu ý khi trồng cây để phòng bệnh lâu dài:

• Chọn giống sạch bệnh và gốc ghép chống chịu tốt như gốc chanh Volkameriana.
• Thường xuyên kiểm tra vườn cây vào đầu mùa mưa để phát hiện bệnh sớm.
• Không để cỏ dại um tùm quanh gốc, tránh che kín mặt đất.
• Luân phiên thuốc phòng ngừa, không dùng một hoạt chất nhiều lần liên tiếp để tránh hiện tượng kháng thuốc.

Bệnh xì mủ, thối gốc – cổ rễ là mối đe dọa nghiêm trọng đến năng xuất của cây Cam sành nếu không có biện pháp quản lý phù hợp. Việc áp dụng đồng bộ các biện pháp canh tác hợp lý, quản lý sinh học và xử lý hóa học kịp thời sẽ giúp bà con chủ động phòng chống bệnh, đảm bảo vườn cây phát triển bền vững, cho năng suất và chất lượng cao.

Quốc Thái