Theo dự báo của Cục khí tượng thủy văn, thời tiết và khí hậu năm 2025 có nhiều diễn biến phức tạp, khả năng nhiệt độ lên cao, thời gian kéo dài.  Khi thời tiết nắng nóng kéo dài sẽ làm cho vật nuôi giảm sức đề kháng, một số trường hợp dẫn đến rối loạn về khả năng điều hòa thân nhiệt, tuần hoàn, hô hấp và tiêu hóa thức ăn. Đây là một trong những yếu tố bất lợi ảnh hưởng đến khả năng sinh trưởng, phát triển và sức sản xuất của vật nuôi. Để hạn chế những tác động bất lợi do nắng nóng gây và chủ động phòng chống dịch bệnh và nâng cao sức khoẻ cho đàn vật nuôi, bà con nông dân cần thực hiện tốt một số giải pháp kỹ thuật như sau:

 Thường xuyên cập nhật thông tin về thời tiết

Hàng ngày chú ý cập nhật thông tin đầy đủ về dự báo thời tiết trên các phương tiện thông tin đại chúng để chủ động đối phó với diễn biến phức tạp của thời tiết. Khi có dự báo về mưa lớn, giông, bão lốc, sét cần làm ngay các biện pháp gia cố chuồng trại, chuẩn bị thức ăn nước uống. Trường hợp đang cho trâu bò đi chăn thả thấy có giông, lốc xoáy, cần khẩn trương đưa ngay trâu bò về nhà để tránh con vật bị nhiễm lạnh đột ngột và sét làm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe con vật.

Tốt nhất, bà con nên theo dõi bản tin vào buổi sáng sớm và trưa để đảm bảo bản tin gần và chính xác nhất để chủ động thực hiện các biện pháp chống nóng cho con vật. 

Nhập giống và vận chuyển gia súc, gia cầm

Tốt nhất nhập giống ở những cơ sở sản xuất giống có uy tín, đủ điều kiện, không nhập ở những nơi đang có dịch bệnh. Cần kiểm tra kỹ về chất lượng giống cũng như việc tiêm vắc xin phòng bệnh.

Khi vận chuyển gia súc gia cầm trong những ngày nắng nóng nên thực hiện vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát. Nếu vận chuyển đường dài chú ý cho gia súc gia cầm nghỉ ngơi hợp lý, vào các thời điểm buổi trưa nên để gia súc gia cầm vào nơi mát, bổ sung thức ăn, nước uống cũng như kiểm tra sức khỏe con vật trong quá trình vận chuyển. Nên giãn mật độ nhốt gia súc gia cầm trên phương tiện vận chuyển, đồng thời che chắn làm mát cho gia súc gia cầm ngay trên phương tiện vận chuyển như để cành cây nhiều lá trên xe, có đệm lót tốt, có bạt che ánh nắng mặt trời xung quanh phương tiện…

Chuồng trại và hệ thống làm mát

Hàng ngày, phải vệ sinh sạch sẽ khu vực chuồng nuôi, khu chăn thả, sân vận động với trâu bò. Khơi thông cống rãnh, phát quang bụi rậm để tránh ruồi muỗi, côn trùng, không để nước đọng và định kỳ phun thuốc sát trùng để hạn chế, ngăn chặn mầm bệnh. Chủ động che chắn chuồng trại để đảm bảo có độ phủ mát tốt. Thường xuyên kiểm tra hệ thống làm mát trong chuồng nuôi gia súc gia cầm. Kịp thời cải tạo, sửa chữa, nâng cấp đảm bảo cho các hệ thống làm mát sử dụng tốt.

Với chuồng nuôi bò sữa có hệ thống làm mát trong chuồng nuôi (kể cả hệ thống trong chuồng và hệ thống trên mái). Đảm bảo vận hành tốt hệ thống chống nóng tự động trong chuồng nuôi cũng như trên mái. Làm bổ sung các hệ thống làm mát, nhất là đối với bò sữa cần có hệ thống dàn phun mưa, làm hệ thống phun mưa lên nóc chuồng nuôi nhằm giảm nhiệt độ mái chuồng lúc trời nắng to (vì đặc tính sinh học của bò sữa là rất sợ nóng). Khi phun mưa cần quan tâm đến việc tăng cường thông gió và thoát nước ở xung quanh chuồng để tránh nâng cao ẩm độ trong chuồng. Phần mái có thể làm thêm hệ thống chống nóng bằng cách trồng một số loại dây leo phủ mái như dây bìm bìm, hoa giấy, giàn muớp v.v ...

Với các trại chăn nuôi lợn, gia cầm theo kiểu chuồng kín thường xuyên phải kiểm tra nhiệt độ chuồng nuôi tránh rơi vào trường hợp mất điện làm ảnh hưởng đến hệ thống làm mát trong chuồng nuôi, cần cải tạo cho thông thoáng hoặc đặt quạt thông gió để tăng cường đối lưu không khí, giảm nhiệt độ và khí độc trong chuồng. Với các khu chăn nuôi gà thả vườn có số lượng lớn cần tạo các liếp che để gia cầm chủ động tìm đến bóng mát.

 Nên đặt quạt thông gió theo thế nằm ngang, quạt theo hướng gió thổi, độ cao của quạt ở ngang tầm lưng của gia súc để làm giảm ẩm độ các khí CO2, NH3 ... trong chuồng nuôi. Không nên treo quạt trên trần nhà vì gió thổi từ mái chuồng xuống dưới gia súc là khí nóng, hiệu quả chống nóng thấp. Cần kiểm tra và thực hiện nghiêm việc trực kỹ thuật, đề phòng mất điện hoặc các hệ thống làm mát trong chuồng nuôi bị trục trặc, lỗi kỹ thuật, không đảm bảo vận hành. Nên lắp đặt các hệ thống báo động tự động để kịp thời giải quyết, khắc phục các sự cố về kỹ thuật xảy ra.

Chế độ dinh dưỡng cho gia súc, gia cầm

Những ngày nắng nóng con vật thường có nhiều biến đổi trong quá trình hấp thu, trao đổi chất, việc ăn uống của con vật có nhiều thay đổi không bình thường vì vậy cần tăng cường chế độ dinh dưỡng và bổ sung các loại khoáng (Premix khoáng, Vitamin để nâng cao sức đề kháng cho con vật.

Đảm bảo nghiêm ngặt chế độ nước uống đủ và sạch cho gia súc gia cầm, những ngày nắng nóng nhu cầu cần nước trong cơ thể con vật là rất lớn nên tốt nhất là lắp đặt hệ thống nước uống tự động cho con vật trong chuồng nuôi. Hàng ngày kiểm tra thường xuyên lượng nước cung cấp và vệ sinh nguồn nước. Với trâu, bò, bò sữa cần tăng cường các loại thức ăn thô xanh, một số thức ăn ủ chua đảm bảo cho con vật đủ no và tăng cường quá trình trao đổi chất thông qua tập tính nhai lại ở trâu bò.

Với lợn và gia cầm đảm bảo lượng thức ăn tinh trong đó bổ sung các loại khoáng, vitamin, điển giải để nâng cao sức đề kháng cho con vật. Những đợt nắng nóng kéo dài, thực hiện chế độ chuyển bữa ăn, thức ăn tinh, thức ăn hỗn hợp thường cho ăn vào ban ngày chuyển sang cho ăn vào lúc sáng sớm hoặc chiều mát trong ngày. Đảm bảo thường xuyên có đủ nước mát cho gia súc, gia cầm uống, không làm ẩm ướt nền chuồng.

Đối với gà đẻ cần giảm bớt hàm lượng đạm trong khẩu phần, cho ăn thêm rau xanh để tránh nuôi quá béo. Những ngày nắng nóng cho uống Bcomlex, chất điện giải hoặc nước pha muối với nồng độ 1% (10-15g muối/1 lít nước) để tăng sức đề kháng. Cho ăn các loại cám chất lượng tốt, phòng bệnh cho gia cầm bằng các loại vaccin theo chỉ đạo của chuyên ngành thú y để tăng khả năng miễn dịch.Những ngày nắng nóng cần giãn mật độ nuôi nhốt trong chuồng nuôi đối với gia súc gia cầm để tạo sự thông thoáng và cân bằng dưỡng khí trong chuồng nuôi. Lưu ý trong chăn nuôi gia cầm, điều này rất quan trọng nhằm hạn chế dịch bệnh và các bệnh về hô hấp.

Chế độ vệ sinh phòng bệnh và cách xử lý gia súc, gia cầm có biểu hiện không bình thường

Trong những ngày nắng nóng là điều kiện để mầm bệnh phát sinh phát triển nhanh do vậy cần tăng cường vệ sinh tẩy uế chuồng trại và các dụng cụ chăn nuôi.

Nền chuồng phải sạch, khô ráo, cống rãnh phải sạch, không đọng phân, nước. Định kỳ phun thuốc sát trùng để chống ve, mòng, ruồi, muỗi, bọ mạt và nên định kỳ đổi thuốc để tránh trường hợp nhờn thuốc sát trùng đối với mầm bệnh.

Cần kiểm tra việc tiêm phòng cho đàn gia súc gia cầm, trường hợp đến kỳ tiêm phòng phải tiêm phòng ngay để chủ động tạo miễn dịch cho đàn gia súc, gia cầm. Khi tiêm phòng chú ý kiểm tra đàn gia súc, gia cầm khoẻ mạnh mới tiêm phòng. Thời điểm tiêm phòng tốt nhất là vào sáng sớm và chiều mát để đảm bảo chất lượng vắc xin, tránh phản ứng, tạo miễn dịch tốt cho con vật khi tiêm phòng. Bà con cần đảm bảo việc tiêm phòng định kỳ các loại vác xin theo hướng dẫn của cơ quan thú y.

Trường hợp thấy gia súc, gia cầm có những biểu hiện không bình thường cần tách đàn nhốt riêng để kiểm tra, theo dõi và điều trị. Nếu số lượng nhỏ (một vài con) không thấy biểu hiện lây lan thì áp dụng việc cho uống thuốc trợ sức trợ lực, tạo sự thoáng mát cho con vật, khi trở lại bình thường, con vật khoẻ mạnh cho nhập đàn. Trường hợp thấy gia súc gia cầm có biểu hiện triệu chứng nặng (khó thở, ho, sốt, ủ rũ, đi lại không bình thường…) có biểu hiện lây lan, cần báo ngay cán bộ thú y cơ sở để có biện pháp can thiệp kịp thời./.

Hà Anh